Wizyta u onkologa zwykle wiąże się z dużym stresem. Nic dziwnego – lekarz ten jest specjalistą w zakresie chorób nowotworowych, które bywają niezwykle groźne dla naszego zdrowia i życia. Kiedy należy udać się do onkologa?
Spis treści:
- Kim jest onkolog?
- Kiedy udać się na wizytę do onkologa?
- Jakie choroby leczy onkolog?
- Wizyta u onkologa
- Leczenie nowotworów złośliwych
- Źródła
Kim jest onkolog?
Onkolog jest lekarzem specjalizującym się w onkologii – dziedzinie medycyny obejmującej zagadnienia z zakresu profilaktyki, diagnozowania i leczenia chorób onkologicznych / nowotworowych. Profesor Tadeusz Koszarowski, uznawany za ojca współczesnej onkologii, definiuje ją jako „nauka o etiologii, patologii, epidemiologii, zapobieganiu, rozpoznawaniu, wielospecjalistycznym leczeniu chorych na nowotwory i ich dalszej kontroli, opiece nad nieuleczalnie chorymi oraz o organizowaniu walki z tymi chorobami”.
Co trzeba zrobić aby zostać onkologiem klinicznym? Onkologiczna ścieżka edukacyjna obejmuje kilka etapów:
- ukończenie studiów medycznych (lekarskich),
- odbycie obowiązkowego trzynastomiesięcznego stażu podyplomowego,
- zdanie Lekarskiego Egzaminu Końcowego,
- złożenie wniosku o rozpoczęcie szkolenia specjalizacyjnego na onkologii klinicznej,
- podjęcie specjalizacji: dwa moduły, każdy z nich trwa 3 lata: interna oraz onkologia kliniczna,
- zdanie Państwowego Egzaminu Specjalistycznego (test pisemny, część ustna i zajęcia praktyczne).
Kiedy udać się na wizytę do onkologa?
Z pomocy onkologa należy skorzystać w sytuacji, kiedy zaobserwujemy objawy, mogące świadczyć o rozwoju nowotworu złośliwego. Należą do nich między innymi:
- nawracająca/utrzymująca się bez wyraźnego powodu gorączka lub stany podgorączkowe,
- krew w kale,
- krew w moczu,
- krwioplucie,
- krwiste upławy, krwawienie z pochwy pomiędzy miesiączkami,
- niepokojące zmiany w obrębie znamion (zmiana koloru, kształtu, wycieki),
- pojawienie się na ciele nietypowych znamion, guzków, narośli, owrzodzeń,
- niegojące się rany, zmiany na śluzówkach,
- nieprawidłowe wyniki morfologii krwi w zakresie ilości i jakości krwinek czerwonych, krwinek białych oraz płytek krwi,
- zażółcenie białek oczu i skóry,
- niezamierzony spadek masy ciała,
- chrypka, kaszel utrzymujące się przez wiele tygodni,
- nadmierna potliwość (zwłaszcza w nocy),
- powiększone węzły chłonne, które nie są związane z infekcją,
- przewlekłe bóle brzucha,
- nawracające biegunki lub zaparcia,
- częsta zgaga,
- przewlekłe osłabienie, zmęczenie.
Wyżej wymienione objawy mogą (ale nie muszą) być symptomami nowotworu złośliwego. Warto jednak obserwować swój organizm i konsultować z lekarzem wszelkie nieprawidłowości w jego funkcjonowaniu. Pamiętajmy: zdecydowana większość nowotworów złośliwych wykryta na wczesnym etapie rozwoju jest całkowicie uleczalna.
Obecnie skierowanie do onkologa nie jest wymagane, stąd każdy ubezpieczony Polak może iść do onkologa bez skierowania od lekarza pierwszego kontaktu. Skierowanie może być wymagane w Poradni Chirurgii Onkologicznej, Opieki Paliatywnej i Leczenia Bólu czy Genetyki Onkologicznej.
Na wizytę do onkologa może kierować również specjalista innej dziedziny medycyny, w sytuacji podejrzenia u pacjenta choroby onkologicznej. Istotnym elementem opieki onkologicznej w Polsce jest Karta Diagnostyki i Leczenia Onkologicznego – DiLO, zapewniająca szybką terapię onkologiczną osób, u których lekarze podejrzewają lub stwierdzą nowotwór złośliwy oraz chorym w trakcie leczenia onkologicznego.
Kartę DiLO wystawić może:
- lekarz rodzinny (lekarz POZ);
- lekarz udzielający ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych (lekarz AOS);
- lekarz udzielający świadczeń w ramach programów zdrowotnych;
- lekarz specjalista w szpitalu.
Jakie choroby leczy onkolog?
Lista chorób, którymi zajmuje się lekarz onkolog jest długa i obejmuje między innymi następujące schorzenia:
- nowotwory piersi;
- nowotwory sutka;
- nowotwory żeńskich narządów płciowych (np. rak pochwy, rak szyjki macicy, rak endometrium, rak sromu, rak jajników);
- nowotwory męskich narządów płciowych (mi.in. rak jądra, rak prostaty);
- nowotwory skóry (np. czerniak, niebarwnikowe nowotwory skóry: rak podstawnokomórkowy, rak kolczystokomórkowy oraz rak skóry z komórek Merkla);
- nowotwory kości (m.in. nowotwory kościotwórcze, chrzęstotwórcze, niezróżnicowane);
- nowotwory układu pokarmowego (np. rak dróg żółciowych, rak jelita grubego, rak trzustki, rak wątroby, rak przełyku, rak żołądka, rak okrężnicy, rak jelita cienkiego, rak odbytu);
- nowotwory płuc,
- nowotwory głowy i szyi (np. nowotwór, ucha, rak wargi, rak dziąsła, rak języka, rak policzka, rak gardła);
- nowotwory mózgu;
- nowotwory układu krwiotwórczego (nowotwory szpikowe, nowotwory limfoidalne czyli chłoniaki);
- nowotwory tarczycy;
- nowotwory serca.
Wizyta u onkologa
Planując wizytę u onkologa warto wybrać lekarza z dużym doświadczeniem, który regularnie doszkala się – postęp naukowy w zakresie metod diagnostycznych oraz terapeutycznych nowotworów złośliwych wymaga poszerzania wiedzy, aby zapewnić pacjentowi najlepszą opiekę.
Jak przebiega wizyta u onkologa? W pierwszej kolejności specjalista przeprowadza wywiad z pacjentem na temat dolegliwości oraz ogólnego stanu zdrowia. Warto zabrać ze sobą wyniki wszystkich ostatnio wykonywanych badań, spis przyjmowanych leków oraz listę pytań, którą chcemy zadać lekarzowi.
Po przeprowadzonym wywiadzie lekarskim, specjalista przystępuje do badania przedmiotowego. Wśród procedur, które może zlecić onkolog, znajdują się między innymi: tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, badania endoskopowe, USG czy mammografia. Rozstrzygające znaczenie diagnostyczne w przypadku chorób onkologicznych ma jednak badanie histopatologiczne tkanek pobranych w procedurze diagnostycznej: biopsja, punkcja etc. lub materiału uzyskanego podczas leczniczego zabiegu chirurgicznego. Niekiedy pobrany materiał tkankowy poddawany jest badaniu histopatologicznemu w trakcie zabiegu i decyduje o jego przebiegu i rozległości (badanie wewnątrzoperacyjne, tzw. intra).
Na podstawie wyników badań lekarz decyduje o dalszym postępowaniu. W przypadku rozwoju schorzenia nowotworowego, wdraża leczenie.
Z uwagi na fakt, ze wizyta u onkologa bywa dużym przeżyciem, niektórym pacjentom towarzyszy bliska osoba, która w trakcie konsultacji lekarskiej jest dla nich psychicznym wsparciem.
Leczenie nowotworów złośliwych
Choroby nowotworowe stanowią na ogół poważne wyzwanie medyczne, ale, co trzeba z mocą podkreślać, nie mogą być kojarzone z nieuniknionym zgonem. Leczenie nowotworów złośliwych powinno jednak odbywać się w wysoce wyspecjalizowanych ośrodkach, gdzie chory ma zapewnioną opiekę onkologów klinicznych, radiologów, radioterapeutów, psychoonkologów, dietetyków oraz chirurgów onkologicznych.
Terapia chorego ustalana jest indywidualnie i zależy od wielu czynników, do których należą między innymi: rodzaj nowotworu, stopień zaawansowania choroby, ogólny stan zdrowia pacjenta (w tym obecność chorób współtowarzyszących).
Źródła
- Portal Onkologiczny Zwrotnikraka.pl, Onkologia kliniczna – czym się zajmuje, dostęp: 27.04.2024.
- Narodowa Strategia Onkologiczna, Onkolog kliniczny – medyk do zadań specjalnych, dostęp: 27.04.2024.
