Rak policzka to bardzo groźna choroba. Nieleczona prowadzi do śmierci – efekty terapii w dużym stopniu zależą od etapu, na jakim schorzenie zostało wykryte. Dlatego tak ważna jest świadomość nie tylko tego, jakie są przyczyny raka policzka, ale również jakimi objawami się charakteryzuje.
Spis treści:
- Nowotwory złośliwe jamy ustnej
- Rak policzka – co to jest?
- Rak policzka – przyczyny
- Rak policzka – objawy
- Rak policzka – diagnostyka
- Rak policzka – leczenie
- Źródła
Nowotwory złośliwe jamy ustnej
Rak jamy ustnej (rak policzka, rak języka itp.) to jeden z najczęściej występujących nowotworów narządów głowy i szyi. Może przybrać postać:
- raka gruczołowo-płaskonabłonkowego,
- raka płaskonabłonkowego rzekomogruczołowego,
- raka wrzecionowatokomórkowego,
- raka drobnokomórkowego,
- raka limfatyczno-komórkowego.
Rak jamy ustnej zwykle pojawia się na ruchomej części języka oraz dnie jamy ustnej, rzadziej na błonie śluzowej policzków.
Rak policzka – co to jest?
Rak policzka, najczęściej rak płaskonabłonkowy błony śluzowej policzka, SCC (ang. Squamous Cell Carcinoma) to nowotwór złośliwy w jamie ustnej, a dokładnie na błonie śluzowej policzka – zwykle pojawia się na wzdłuż linii zgryzu. Schorzenie częściej atakuje mężczyzn niż kobiety, głównie po ukończeniu 40. roku życia.
Jama ustna posiada bogato rozwiniętą sieć naczyń chłonnych, co sprzyja tendencji do wytwarzania przerzutów. Mogą być one bliskie (np. na język, podniebienie czy kość żuchwy), ale również odległe (np. do płuc, wątroby).
Rak policzka – przyczyny
Do przyczyn raka policzka, podobnie jak w przypadku innych nowotworów jamy ustnej, zaliczamy między innymi:
- palenie papierosów,
- częste spożywanie wysokoprocentowego alkoholu,
- zakażenie wysokoonkogennym typem wirusa HPV (głównie HR-HPV-16; ang. high risk HPV ),
- powtarzające się urazy mechaniczne (np. poprzez źle dobrane protezy zębowe),
- przewlekła kandydoza (grzybica) jamy ustnej,
- nieleczone zmiany przednowotworowe (np. leukopatia, erytroplakia),
- niewłaściwa higiena lub jej brak w obrębie jamy ustnej, prowadząca do powstania przewlekłych stanów zapalnych,
- nieprawidłowa dieta, uboga w witaminy A, E oraz żelazo,
- ekspozycja na niektóre związki chemiczne, takie jak nikiel, krzem czy azbest.
Rak policzka – objawy
Rak policzka niestety bardzo często jest późno diagnozowany, ponieważ pacjenci lekceważą jego pierwsze objawy. Nowotwór najczęściej przyjmuje postać niegojącego się owrzodzenia lub zmiany egzofitycznej. Wszelkie zgrubienia, uwypuklenia w śluzówce, guzki, krostki, plamy czy narośle mogą być zwiastunem groźnej choroby, dlatego objawów tych absolutnie nie wolno lekceważyć.
Początkowo chory nie odczuwa bólu – dolegliwości tego rodzaju pojawiają się wraz z rozwojem schorzenia. Wówczas pacjent ma problem podczas jedzenia, odczuwa trudności z połykaniem pokarmów oraz płynów. Zmianom może towarzyszyć krwawienie oraz przykry zapach z jamy ustnej, a także szczękościsk oraz opuchlizna czy drętwienie policzka.
Rak policzka – diagnostyka
Na efektywność procesu leczenia raka policzka niebagatelny wpływ ma etap, na jakim schorzenie zostało zdiagnozowane. Dlatego należy udać się po fachową pomoc (do lekarza rodzinnego, dentysty, laryngologa) jak tylko pojawią się pierwsze sygnały mogące świadczyć o rozwoju nowotworu złośliwego. Po przeprowadzeniu wywiadu z pacjentem, specjalista ogląda niepokojące zmiany. W razie wątpliwości może zlecić dodatkowe procedury diagnostyczne, które pomogą określić charakter nowotworu. Należą do nich między innymi:
- tomografia komputerowa,
- rezonans magnetyczny,
- wewnątrzustne USG Dopplera,
- biopsja aspiracyjna cienkoigłowa (BAC) węzłów chłonnych,
- badanie histopatologiczne, określające między innymi typ histologiczny zmiany, stopień zróżnicowania histopatologicznego, naciek na okoliczne struktury itp.
Rak policzka – leczenie
Leczenie raka policzka dobierane jest indywidualnie w zależności od wielkości zmiany, stopnia naciekania na okoliczne tkanki oraz tego, czy nastąpiły przerzuty do węzłów chłonnych.
Najczęściej specjalista decyduje o podjęciu leczenia chirurgicznego czyli wycięciu chorej tkanki. Gdy nowotwór jest w początkowym stadium rozwoju często stosuje się rekonstrukcję tkankami sąsiadującymi, jeśli schorzenie jest zaawansowane, konieczna jest rekonstrukcja przy użyciu odległych płatów skóry (w tym przypadku często niezbędne jest również usunięcie okolicznych węzłów chłonnych).
Niekiedy wskazane jest zastosowanie radioterapii i/lub chemioterapii. Nowoczesnym sposobem leczenia raka policzka (i innych nowotworów płaskonabłonkowych) jest leczenie molekularne. Terapia celowana molekularnie, zaliczana do onkologii personalizowanej, polega na ocenie genetycznej komórek nowotworu i określeniu przewidywanej podatności chorego na konkretne leczenie. Terapia powinna być uzupełniona właściwym odżywianiem. Niekiedy konieczna jest pomoc w leczeniu zaburzeń mowy i połykania.
Niestety rak policzka ma tendencję do nawracania, dlatego pacjent powinien być pod stałą kontrolą lekarską – zadowalające efekty leczenia nie zwalniają go z obowiązku regularnych wizyt u lekarza.
Źródła
- Czesak Małgorzata (i in.), Rekonstrukcja pełnej grubości policzka przy pomocy przedniobocznego uda – opis przypadku, Polski Przegląd Otolaryngologiczny, tom 7, nr 2 (2018), s. 45-49.
- Janowska Monika, Starzyńska Anna, Nowotwory złośliwe jamy ustnej — charakterystyka, diagnostyka, postępowanie, Forum Medycyny Rodzinnej 2016, tom 10, nr 3, 254–262.
- Jarosławska-Zych Agata, Kupisz Krzysztof, Stankiewicz Tomasz, Rak jamy ustnej – wpływ umiejscowienia na terapię, online: https://podyplomie.pl/onkologia/16105,rak-jamy-ustnej-wplyw-umiejscowienia-na-terapie, dostęp: 22.06.2023.
