Kolposkopia – wskazania. Czy kolposkopia boli?

Kolposkopia jest jednym z podstawowych badań pomocnych w diagnozowaniu zmian nowotworowych szyjki macicy, pochwy oraz sromu. To niezwykle precyzyjna oraz bezpieczna procedura, która przeprowadzana jest w gabinecie ginekologicznym. Dowiedz się, czy kolposkopia boli i jak przebiega badanie.

Spis treści:

1. Co to jest kolposkopia?
2. Kolposkopia – wskazania
3. Kolposkopia – jak przebiega badanie?
4. Kolposkopia – kiedy wyniki badań?
5. Jak przygotować się do kolposkopii?
6. Czy kolposkopia boli?
7. Kolposkopia – przeciwwskazania
8. Kolposkopia w ciąży
9. Kolposkopia – powikłania
10. Czy kolposkopia jest refundowana?
11. Źródła

Co to jest kolposkopia?

Kolposkopia jest badaniem obrazowym, znanym również pod nazwą „wziernikowanie szyjki macicy”. Jej nazwa pochodzi od dwóch słów języka greckiego: kolpos (pochwa) oraz skopia (obraz). Umożliwia obejrzenie nabłonka oraz naczyń krwionośnych narządów rodnych kobiety w trójwymiarowym, dużym powiększeniu. Dzięki kolposkopii lekarz ma możliwość dokonania dokładnej oceny ich wyglądu oraz kondycji pod kątem toczących się infekcji (grzybiczej, bakteryjnej, pasożytniczej), chorób nowotworowych (takich jak np. rak szyjki macicy, rak pochwy, rak sromu) oraz wielu innych patologii w obrębie tej części żeńskiego układu rozrodczego. Badanie trwa od kilku do kilkunastu minut.

Kolposkopia – wskazania

Wskazaniami do przeprowadzenia kolposkopii są:

• nieprawidłowy wynik badania cytologicznego,
• zdiagnozowana nadżerka na szyjce macicy,
• ból w obrębie narządów płciowych,
• nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych / plamienia,
• potwierdzone badaniami laboratoryjnymi zakażenie onkogennym typem wirusa brodawczaka ludzkiego HPV,
• polipy pochwy,
• często nawracające infekcje pochwy,
• niegojące się otarcia w pochwie,
• upławy z dróg rodnych, które pomimo leczenia nie mijają,
• kłykciny w obrębie sromu.

Kolposkopia – jak przebiega badanie?

Kolposkopia jest nieskomplikowaną diagnostyczną procedurą obrazowania przeprowadzaną za pomocą kolposkopu – specjalnego mikroskopu, dającego obraz powiększony nawet do pięćdziesięciu razy. Kobieta proszona jest o rozebranie się od pasa w dół oraz położenie się na fotelu ginekologicznym. Następnie specjalista zakłada pacjentce wziernik rozwierający pochwę, zbliża do niego kolposkop i ogląda narządy rodne w dużym powiększeniu. Podczas kilkuetapowego badania lekarz stosuje filtry optyczne, barwniki oraz różne substancje chemiczne, które pozwalają na uzyskanie lepszego kontrastu i dokładnego wyniku obserwacji. Jeśli ma jakieś wątpliwości i nie jest w stanie postawić prawidłowej diagnozy, pobiera materiał biologiczny z podejrzanych zmian i przekazuje go do badania cytologicznego, histopatologicznego i/lub wirusologicznego.

Zobacz również: barwienie immunohistochemiczne

Kolposkopia – kiedy wyniki badań?

Wynik badania kolposkopowego pacjentka otrzymuje praktycznie po zakończeniu procedury. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy pobierany jest materiał biologiczny do dalszej diagnostyki. Najdłużej czeka się na wynik badania histopatologicznego – czas oczekiwania wynosi nawet około 3-4 tygodnie.

Jak przygotować się do kolposkopii?

W okresie 7. dni przed wizytą u specjalisty należy powstrzymać się od stosunków płciowych oraz irygacji pochwy. Pacjentka powinna również zrezygnować z używania jakichkolwiek maści/globulek dopochwowych. Przed badaniem kolposkopowym nie należy poddawać się badaniu ginekologicznemu oaz USG transwaginalnemu.

Czy kolposkopia boli?

Kolposkopia jest badaniem, które nie wywołuje bólu u pacjentki. Niektóre kobiety mogą odczuwać jedynie niewielki dyskomfort w momencie umieszczania w drogach rodnych wziernika – aby zminimalizować nieprzyjemne doznania, lekarz stosuje specjalny lubrykant.
Bolesna bywa procedura pobrania wycinków tkanek do dalszej diagnostyki. W takiej sytuacji lekarz zwykle stosuje miejscowe znieczulenie.

Kolposkopia – przeciwwskazania

Kolposkopii nie wykonuje się u dziewic. Procedura nie jest przeprowadzana również w sytuacji, gdy pacjentka jest w trakcie miesiączki. Najlepiej, aby kobieta zgłosiła się na badanie w połowie cyklu miesięcznego, chociaż zapewne moment badania zostanie wybrany przez lekarza.
Pacjentki mające problem z zaburzeniami krzepnięcia krwi, uczuleniem na jod i/lub kwas octowy, powinny poinformować o tym fakcie lekarza, jeszcze zanim przystąpi on do badania kolposkopowego.

Kolposkopia w ciąży

Czy kolposkopia może być wykonana u kobiet w ciąży? Jeśli lekarz uzna, że konieczne jest przeprowadzenie badania u ciężarnej, to nie ma ku temu przeciwwskazań. Kolposkopia jest zupełnie bezpieczna zarówno dla kobiety, jak i jej dziecka.

Kolposkopia – powikłania

Ze względu na możliwość pojawienia się niewielkiego podrażnienia w przedsionku pochwy, po badaniu należy powstrzymać się od współżycia seksualnego przez kilka dni. Jeśli w trakcie kolposkopii pobierane były wycinki, u pacjentki może pojawić się niewielkie plamienie z dróg rodnych – w tym przypadku zaleca się wstrzemięźliwość seksualną przez czas, który dokładnie określa lekarz. W tym okresie niewskazane jest również wprowadzanie globulek, kremów dopochwowych oraz tamponów.
Natychmiastowej konsultacji lekarskiej wymaga sytuacja, kiedy po badaniu kolposkopowym pojawiają się intensywne bóle podbrzusza, dreszcze, podwyższona temperatura ciała, silne krwawienie z pochwy lub wydzielina o nieprzyjemnym zapachu.

Czy kolposkopia jest refundowana?

Kolposkopia (obok cytologii) jest podstawowym badaniem, dzięki któremu możliwa jest wczesna diagnoza między innymi zmian dysplastycznych oraz raka szyjki macicy. Można ją wykonać bezpłatnie – jest refundowana przez NFZ w ramach pogłębionej profilaktyki raka szyjki macicy. Program przeznaczony jest dla kobiet w wieku 25-59 lat, u których w okresie ostatnich 3 lat nie wykonano badania cytologicznego. Jeśli wynik cytologii wykaże nieprawidłowości, lekarz zleca bezpłatne badanie kolposkopowe.

Źródła

1. Jach Robert (i in.), KOLPOSKOPIA 2020: PROTOKOŁY KOLPOSKOPOWE Podsumowanie Konsensu Ekspertów Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Kolposkopii i Patofizjologii Szyjki Macicy oraz Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, online: https://www.ptgin.pl/rekomendacje-ginekologiczne, dostęp: 07.05.2023.
2. Zimmer Mariusz (i in.), Schemat postępowania w screeningu Raka Szyjki Macicy (RSM)– Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGiP) – Wersja XII 2021, online: https://www.ptgin.pl/artykul/schemat-postepowania-w-screeningu-raka-szyjki-macicy-rsm-ptgip-wersja-xii-2021, dostęp: 11.05.2023.
3. Gośliński Jarosław, Kolposkopia, czyli badanie oceniające szyjkę macicy, online: https://www.zwrotnikraka.pl/kolposkopia-wziernikowanie-macicy/, dostęp: 11.05.2023.