Badanie /barwienie immunohistochemiczne jest standardem współczesnej diagnostyki patomorfologicznej, mającej na celu wykrycie patologicznych zmian w tkankach oraz komórkach. Umożliwia ono nie tylko zdiagnozowanie choroby nowotworowej, ale również jej klasyfikację oraz wyznaczenie czynników prognostycznych.
Spis treści:
- Barwienie immunohistochemiczne – co to jest?
- Barwienie immunohistochemiczne – dlaczego jest tak ważne?
- Co ma wpływ na wynik badania immunohistochemicznego?
- Ocena barwienia immunohistochemicznego
- Źródła
Barwienie immunohistochemiczne – co to jest?
Immunohistochemia (IHC) to technika badawcza zapoczątkowana w latach 50. XX wieku. Jej twórcą jest Albert Coons, który jako pierwszy opracował metodę immunofluorescencji w celu wykrywania antygenów w tkankach. Metoda ta w latach 90. ubiegłego stulecia znalazła zastosowanie w patologii i dziś jest jedną z najistotniejszych metod stosowanych w praktyce klinicznej, zwłaszcza w procesie diagnostyki patomorfologicznej. Barwienie immunohistochemiczne przeprowadzane jest na materiale cytologicznym lub wycinkach tkankowych, umieszczanych najczęściej w bloczkach parafinowych.
Dzięki IHC możliwe jest wykrycie wybranych białek w komórkach oraz tkankach przy użyciu swoistych przeciwciał na zasadzie reakcji antygen-przeciwciało – immunohistochemia daje szansę na identyfikację markerów nowotworowych oraz określenie poziomu ich stężenia przy wykorzystaniu przeciwciała ukierunkowanego przeciwko substancji antygenowej.
Dawniej, w celu detekcji powyższej reakcji, stosowano metodę znakowania przeciwciał przy użyciu znaczników radioaktywnych. Metoda ta była jednak nie tylko kosztowna i ograniczona do specjalistycznych laboratoriów, ale i szkodliwa dla zdrowia. Obecnie immunohistochemia wykorzystuje następujące znaczniki:
- flurochromy (fluoresceina, rodamina),
- enzymy (peroksydaza, fosfataza zasadowa),
- metale (złoto koloidalne, ferrytyna zawierająca żelazo)..
Ich zastosowanie (w przypadku obecności antygenów i zajścia reakcji) doprowadza do powstania barwnych kompleksów
Barwienie immunohistochemiczne – dlaczego jest tak ważne?
Barwienie immunohistochemiczne, zwane badaniem immunohistochemicznym, jest niezwykle ważnym elementem diagnostyki patomorfologicznej, pozwalającej wykryć choroby nowotworowe oraz nienowotworowe. Dzięki IHC możliwe jest uściślenie diagnozy (klasyfikacja nowotworu, ustalenie miejsca jego pierwotnego powstania) oraz określenie odpowiedzi/reakcji organizmu na wprowadzenie wybranej terapii. Reasumując: immunohistochemia służy głównie do rozpoznawania, klasyfikacji oraz wyznaczania czynników prognostycznych nowotworów.
Co ma wpływ na wynik badania immunohistochemicznego?
Barwienie immunohistochemiczne powinno być przeprowadzane pod nadzorem lekarza patomorfologa w pracowni patologii-patomorfologii. Na diagnostyczną istotność badania ma wpływ wiele czynników, do których zaliczamy między innymi:
- rodzaj pobranego do badań materiału;
- stan materiału (tkanka, komórki) w momencie pobrania;
- sposób (jakość i szybkość) utrwalenia materiału – standardowo utrwala się go w formalinie buforowanej, o stężeniu 10%; kolejne etapy doprowadzają do powstania bloczka parafinowego, w którym znajduje się materiał do badań. Bardzo ważne jest, aby lekarz patomorfolog otrzymał do oceny materiał, w którym nie została zaburzona wewnętrzna budowa komórek lub tkanek;
- zastosowane przeciwciała i poprawność przeprowadzenia swoistego etapu badania: reakcji antygen-przeciwciało oraz wywołania reakcji barwnej;
- doświadczenie lekarza.
Ocena barwienia immunohistochemicznego
Dla postawienia rozpoznania na podstawie preparatu immunohistochemicznego istotne są między innymi:
- intensywność zabarwienia według czterostopniowej skali (od 0 do 3),
- ilość zabarwionych komórek w stosunku do wszystkich ocenianych komórek (wynik podaje się w procentach),
- rodzaj (lokalizacja) odczynu – określenie struktur komórkowych, które uległy wybarwieniu,
- sposób wybarwienia badanych komórek (punktowy, rozlany, grupowy).
Źródła
- Sejda Aleksandra, Analiza immunohistochemiczna i molekularna pojednostki katalitycznej a3-kinazy fosfatydyloinozytolu (PIK3CA) w niedrobnokomórkowym raku płuca, Praca doktorska wykonana w Katedrze i Klinice Onkologii i Radioterapii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, Gdański Uniwersytet Medyczny 2015, ISBN978-83-65098-2104.
- Kosikowski Paweł ( i in.), Rola immunohistochemii w patologicznej ocenie raków głowy i szyi – uwagi praktyczne dla chirurga głowy i szyi, Postępy w Chirurgii Głowy i Szyi 2021; 2: 22–28, online: https://www.termedia.pl/Rola-immunohistochemii-w-patologicznej-ocenie-rakow-glowy-i-szyi-uwagi-praktyczne-dla-chirurga-glowy-i-szyi,11,46111,1,0.html, dostęp: 22.09.2023.
