Wielu z nas nie do końca wie, czym zajmuje się lekarz patomorfolog. Świetnie orientujemy się, jakie są kompetencje kardiologa, pediatry czy internisty. Kim jest patomorfolog ? Jakie badania przeprowadza? Odpowiadamy.
Choć niezwykle rzadko możemy spotkać go w gabinecie lekarskim lub oddziale szpitalnym, to rola specjalisty patomorfologa jest nie do przecenienia. Przyjrzyjmy się dokładniej jego pracy i związanym z nią zakresem obowiązków.
Spis treści:
- Co to jest patomorfologia?
- Kim jest patomorfolog? Czym się zajmuje?
- Jak zostać patomorfologiem?
- Patomorfolog – jakie badania przeprowadza?
Co to jest patomorfologia?
Patomorfologia to interdyscyplinarna dziedzina medycyny, której zadaniem jest badanie tkanek i narządów pod kątem zmian morfologicznych. Jest istotna zarówno dla prawidłowego rozpoznania choroby i ustalenia terapii , jak i w przypadku niepowodzenia leczniczego dla ustalenia przyczyn śmierci pacjenta podczas sekcji zwłok. To dzięki niej możliwe jest diagnozowanie nowotworów oraz określenie stopnia zaawansowania chorób onkologicznych, zwyrodnień i stanów zapalnych w organizmie. Patomorfologia daje szansę na ocenę skuteczności podjętego leczenia powyższych schorzeń, co pozwala na opracowanie lub modyfikację właściwej formy terapii, która maksymalnie zwiększy szansę pacjenta na powrót do zdrowia. Badanie patomorfologiczne jest niezbędne, gdy wynik innych metod diagnostycznych jest niejednoznaczny, a stan zdrowia chorego wymaga dalszej analizy.
Patomorfologia jest dziedziną medycyny rozwijającą się dzięki wdrażaniu nowych metod cytologicznych, histopatologicznych molekularnych, etc. Jest niezbędnym elementem badań medycznych obejmujących wszystkie dziedziny nauk medycznych.
Kim jest patomorfolog? Czym się zajmuje?
Patomorfolog to lekarz, który bada materiał biologiczny pobrany od pacjenta pod kątem odstępstw od normy, które mogą wskazywać, że w organizmie dzieje się coś niepokojącego. Specjalistę nieczęsto spotykamy w gabinecie lekarskim – pracuje on głównie w laboratorium, wykorzystując specjalistyczne techniki badawcze w materiale pobranym przez chirurgów, dermatologów czy ginekologów. Niekiedy jednak w ambulatorium lub na oddziale szpitalnym samodzielnie pobiera materiał od chorego wykonując np. biopsję tarczycy, wątroby, etc. Bez jego pracy często nie byłoby możliwe nie tylko dokładne określenie, na jaką chorobę cierpi pacjent, ale również prawidłowe leczenie szeregu schorzeń.
Kontakt z patomorfologiem mają głównie inni pracownicy służby zdrowia, którzy zwracają się do niego z prośbą o przeprowadzenie badania materiału pobranego od pacjenta. Wynik najczęściej trafia do lekarza zlecającego diagnostykę. Jeśli jednak odbieramy go osobiście, nie próbujmy analizować go na własną rękę. W takiej sytuacji skontaktujmy się ze specjalistą, który właściwie odczyta wynik i zinterpretuje znaczenie trudnych dla nas naukowych terminów, a co najważniejsze – wyciągnie z niego odpowiednie wnioski.
Jak zostać patomorfologiem?
Każdy, kto chce zostać lekarzem, musi podjąć naukę na uczelni medycznej. Jak zostać patomorfologiem? Po ukończeniu studiów należy uzyskać specjalizację z zakresu patomorfologii – moduł podstawowy trwa trzy lata, a specjalistyczny kolejne dwa. Na koniec, kandydat na patomorfologa musi zdać Państwowy Egzamin Specjalistyczny, który składa się z dwóch części: pisemnej i ustnej.
W Polsce jest zbyt mało specjalistów tej dziedziny medycyny. Patrząc na rosnące statystki zachorowań na nowotwory w naszym kraju, sytuacja jest mocno niepokojąca. Niewielka liczba patomorfologów wpływa na wydłużenie procesu diagnostycznego. Co oznacza to dla pacjenta? Niestety dłuższy czas oczekiwania na wynik.
Lekarz patomorfolog często kojarzony jest wyłącznie z przeprowadzaniem sekcji zwłok. Zapomina się, że specjalista ten przede wszystkim ratuje życie, a jego praca jest niezbędna i przydatna w wielu różnych gałęziach medycyny.
Patomorfolog pracuje w szpitalach i klinikach. Ale nie tylko – największe niepubliczne zakłady patomorfologii dają możliwość nie tylko rozwoju, ale również satysfakcjonującego wynagrodzenia.
Patomorfolog – jakie badania przeprowadza?
Patomorfolog wykorzystuje w swojej pracy różne badania oraz metody badawcze:
- Histopatologia – metodami histopatologicznymi patomorfolog przeprowadza analizę komórek i tkanek (zarówno tych pobranych w trakcie biopsji, jak i podczas np. kolonoskopii czy gastroskopii oraz zabiegów operacyjnych) pod kątem ich budowy histologicznej.
- Cytologia – zadaniem diagnostyki cytologicznej jest ocena rozproszonych, izolowanych komórek lub ich grup bez oceny kontekstu tkankowego. Dzięki badaniom cytologicznym możliwa jest nie tylko diagnostyka z zakresu ginekologii, ale również badanie komórek, które lekarz pobiera w trakcie biopsji oraz punkcji.
- Biopsja – patomorfolog korzysta z wcześniej wspomnianego badania inwazyjnego, jakim jest biopsja. Pobrany fragment tkanki (np. guza) poddaje się szczegółowej analizie, po której możliwa jest ostateczna diagnoza i zaplanowanie optymalnego leczenia pacjenta.
- Mikroskopia – mikroskopia to dziedzina, dzięki której patomorfolog jest w stanie uzyskać bardzo dokładny obraz badanego materiału na poziomie mikroskopowym, np. ocenić kształt poszczególnych rodzajów komórek i ich strukturę wewnętrzną, ustalić czy są prawidłowe czy zmienione nowotworowo etc.
Patomorfolog korzysta również z możliwości, jakie daje telemedycyna – przy pomocy różnego rodzaju platform internetowych lekarz ma szansę na konsultacje z pacjentem lub lekarzem zlecającym badanie.
Bibliografia:
- Prof. Prof. Dr hab. N. med. Barbara Górnicka,, Patomorfologów jest za mało, rozmowę przeprowadziła Katarzyna Pinkosz, online: https://swiatlekarza.pl/patomorfologow-jest-za-malo/, dostęp: 17.10.2022.
- Prof. Dr.hab N.med. Monika Prochorec Sobieszek, Patomorfologia i badanie patomorfologiczne – patomorfolog jest jak wyrocznia, online: https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/onkologia/patomorfolog-badanie-patomorfologiczne-patomorfolog-jest-jak-wyrocznia-aa-kRSi-xmvi-LbXA.html, dostęp: 17.10.2022.
- Nowak Patrycja, Patomorfologia – badania patomorfologiczne, techniki badawcze, online: https://portal.abczdrowie.pl/patomorfologia, dostęp: 17.10.2022.
