Biopsja cienkoigłowa tarczycy (inaczej biopsja aspiracyjna cienkoigłowa celowana BAAC) to zabieg inwazyjny, który może uratować życie. Badanie służy diagnostyce stanów zapalanych oraz guzów nowotworowych gruczołu tarczowego. Jego wynik pozwala w prawidłowy sposób wykazać patomorfologiczny charakter zmiany, którą wykryto np. podczas badania USG. Biopsja cienkoigłowa tarczycy – na czym polega i jakie jest ryzyko powikłań po zabiegu?
Choroby tarczycy to dość powszechny problem, z którego wiele osób nie zdaje sobie sprawy. Zwykle o konieczności wykonania szczegółowej diagnostyki gruczołu tarczowego dowiadujemy się podczas kontrolnej wizyty lekarskiej. Jednym z badań, które może zlecić nam lekarz, jest biopsja cienkoigłowa. Można ją wykonać w ramach finansowania z Narodowego Funduszu Zdrowia po otrzymaniu skierowania lekarskiego lub w gabinecie prywatnym.
Spis treści:
- Diagnostyka tarczycy – badania krwi oraz USG
- Biopsja cienkoigłowa tarczycy – wskazania
- Biopsja cienkoigłowa tarczycy – na czym polega?
- Czy biopsja cienkoigłowa tarczycy boli?
- Biopsja cienkoigłowa tarczycy – ryzyko powikłań
- Biopsja cienkoigłowa tarczycy – przeciwwskazania
Diagnostyka tarczycy – badania krwi oraz USG
Jeśli lekarz podejrzewa chorobę tarczycy, kieruje pacjenta na badania diagnostyczne. Jednym z nich jest analiza krwi, która pozwala wykryć dysfunkcje gruczołu tarczowego, takie jak np. jego niedoczynność lub nadczynność. Badania zawarte w rozszerzonym pakiecie tarczycowym umożliwiają zdiagnozowanie chorób gruczołu, ocenę ich charakteru oraz przyczyn – schorzenia mogą zostać wywołane przez zaburzenia pierwotne (wywodzące się tarczycy) oraz wtórne (powodowane przez niewłaściwą pracę innych organów, np. przysadki mózgowej). Istotną kategorią zaburzeń stanowią schorzenia o podłożu autoimmunizacyjnym (choroby autoimmunologiczne) i jatrogennym (powodowane przez niepożądane efekty terapii) .
Innym badaniem, które pozwala określić stan zdrowia tarczycy, jest USG. Lekarz zleci jego przeprowadzenie w sytuacji gdy nasza szyja jest pogrubiona, widoczne są wole lub wygląd szyi (np. podczas przełykania śliny) wzbudza niepokój specjalisty. Na USG tarczycy dostaniemy skierowanie również w sytuacji, gdy podczas badania fizykalnego lekarz stwierdzi nieprawidłowości, takie jak np. guzy, powiększenie gruczołu i / lub węzłów chłonnych.
Biopsja cienkoigłowa tarczycy – wskazania
Specjalista skieruje nas na biopsję tarczycy w momencie, kiedy np. zmiana w gruczole, wykryta podczas USG lub badania fizykalnego, budzi niepokój: guz ma nietypową dla zmian łagodnych strukturę, szybko rośnie itp. Jeśli tarczyca jest powiększona i bolesna, lekarz również może zadecydować o przeprowadzeniu badania. Wskazaniem do wykonania biopsji cienkoigłowej tarczycy jest także sytuacja, kiedy pacjent należy do grupy podwyższonego ryzyka zachorowania na raka tarczycy, np. w rodzinie pojawiały się przypadki tego rodzaju nowotworu lub specjalistyczne badania potwierdziły mutację konkretnych genów. Niepokoić powinny również powiększone węzły chłonne w okolicach gruczołu tarczowego oraz znaczne niedobory jodu w organizmie pacjenta.
Jakie jeszcze są wskazania do przeprowadzenia biopsji cienkoigłowej tarczycy? Bywa, że lekarz kieruje na badanie pacjentów po przebytej radioterapii lub osoby, u których podejrzewa rozwinięcie stanu zapalnego gruczołu tarczowego.
Biopsja cienkoigłowa tarczycy – na czym polega?
Biopsja cienkoigłowa tarczycy jest badaniem inwazyjnym, dlatego u wielu z nas budzi lęk. Zupełnie niepotrzebnie, ponieważ pobranie przez lekarza materiału z gruczołu tarczowego nie zajmuje wiele czasu i tak naprawdę wiąże się jedynie z niewielkim dyskomfortem.
Na czym polega biopsja cienkoigłowa tarczycy? Do przeprowadzenia zabiegu lekarz wykorzystuje cienką igłę o grubości od 0,4 mm do 0,6 mm. Przy pomocy aparatu ultrasonograficznego szuka zmiany w gruczole tarczowym – nierzadko robi to drugi specjalista, obecny podczas realizacji całej procedury. Następnie przystępuje do pobrania materiału, przeniesienia go na szkiełko i utrwalenia specjalistycznym środkiem. Pobrany materiał bada patomorfolog – wynik jest podstawą do diagnozy i zaplanowania adekwatnej terapii pacjenta.
Czy biopsja cienkoigłowa tarczycy boli?
Wykonanie biopsji cienkoigłowej tarczycy nie powinno wywoływać większych dolegliwości bólowych, dlatego z reguły nie wymaga podania znieczulenia. Tak naprawdę pacjent odczuwa tylko lekkie ukłucie. Odpowiedź na pytanie, czy biopsja cienkoigłowa tarczycy boli, jest prosta: nie – zabieg wywołuje jedynie niewielki dyskomfort. Podczas biopsji trzeba leżeć jednak nieruchomo, nie wolno w jej trakcie mówić ani połykać śliny.
Biopsja cienkoigłowa tarczycy – ryzyko powikłań
Ryzyko powikłań po przeprowadzeniu biopsji cienkoigłowej tarczycy jest niewielkie. Po zakończeniu badania, miejsce wkłucia trzeba uciskać jałowym gazikiem – w ten sposób zmniejszymy ryzyko pojawienia się krwiaka lub zasinienia (jeśli mimo wszystko powstaną, prawdopodobnie znikną w ciągu kilku dni). Po zabiegu możliwe jest pojawienie się niewielkiego bólu w obrębie szyi, który również nie powinien być dokuczliwy i długotrwały.
Biopsja cienkoigłowa tarczycy – przeciwwskazania
Przeciwwskazaniem do przeprowadzenia biopsji cienkoigłowej tarczycy są zmiany ropne na szyi oraz skaza krwotoczna. Jeśli przyjmujemy leki obniżające krzepliwość krwi, kwestię tę powinniśmy omówić wcześniej z lekarzem, ponieważ w niektórych przypadkach może stać się konieczne ich tymczasowe odstawienie. Osoby kaszlące powinny przełożyć termin zabiegu na czas, w którym będą całkowicie zdrowe.
Bibliografia:
- Prof. dr hab. Barczyński Marcin, Choroby i chirurgia tarczycy, online: https://chirurgia3.cm-uj.krakow.pl/cm/uploads/2021/10/Choroby-i-chirurgia-tarczycy_2021.pdf, III Katedra Chirurgii Ogólnej UJ CM, dostęp: 16.10.2022.
- Jastrząb Barbara, Rak tarczycy, Aktualne metody diagnostyki i leczenia, PZWL 2022, ISBN: 9788320066562.
