Czym są nowotwory ginekologiczne?

Nowotwory ginekologiczne to choroby żeńskiego układu rozrodczego. Niestety objawy rozwijającego się schorzenia często są bagatelizowane i przypisywane innym jednostkom chorobowym, co utrudnia diagnostykę i wdrożenie efektywnej terapii.

Spis treści:

Czym są nowotwory ginekologiczne?
Rak trzonu macicy – rak endometrium
Rak jajnika
Rak szyjki macicy
Rak sromu
Rak pochwy
Nowotwory ginekologiczne – objawy
Nowotwory ginekologiczne – leczenie i rokowania
Źródła

Nowotwory ginekologiczne to grupa schorzeń, które rozwijają się w obrębie żeńskich narządów rodnych. Każdego roku w Polsce zapada na nie ponad 12 tysięcy kobiet. W naszym kraju umieralność na tego rodzaju nowotwory w porównaniu z innymi państwami Europy jest wysoka. Główną przyczyną jest wykrycie choroby nowotworowej w zaawansowanym stadium rozwoju – niestety nie wszystkie kobiety korzystają z refundowanych badań profilaktycznych, które zwiększają szansę na diagnozę schorzenia w momencie, który umożliwia wdrożenie skutecznego leczenia.
Złośliwe nowotwory ginekologiczne to między innymi:

rak trzonu macicy (rak endometrium),
rak jajnika,
rak szyjki macicy,
rak sromu,
rak pochwy.

Wstępne rozpoznanie choroby onkologicznej może być dokonane podczas wizyty u lekarza ginekologa. W sytuacji podejrzenia nowotworu, specjalista może zlecić dodatkowe badania, takie jak np.: badania obrazowe (USG, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny), cytologia, kolposkopia, oznaczenie markerów nowotworowych. W profilaktyce tej grupy nowotworów szczególną uwagę poświęca się wykonywaniu badań profilaktycznych, edukowaniu kobiet w zakresie higieny i zdrowego trybu życia oraz bezpiecznego współżycia seksualnego.

Rak trzonu macicy – rak endometrium

Rak trzonu macicy jest najlepiej rokującym, ale jednocześnie najczęstszym ginekologicznym nowotworem złośliwym – szacuje się, że rocznie na raka endometrium zapada w Polsce ok. 6,5 tysięcy kobiet. Większość zachorowań notuje się po 50. roku życia. Czynnikami zwiększającymi ryzyko rozwoju schorzenia są między innymi: otyłość, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia hormonalne wywołane czynnymi guzami jajnika, długi okres miesiączkowania.

Rak jajnika

Rak jajnika jest bardzo groźną chorobą nowotworową, na którą w Polsce rocznie zapada około 3,5 tysiąca kobiet. Niestety nowotwór zwykle cechuje złe rokowanie – większość przypadków wykrywana jest w późnym stadium rozwoju choroby. Przyczyną rozwoju raka jajnika są między innymi: mutacje genów BRCA1 i BRCA2, bezdzietność, nieskuteczne stymulacje owulacji, zespół Lynch, rodzinne występowanie niepolipowatego raka okrężnicy. Do czynników, które zmniejszają ryzyko zachorowania na ten rodzaj nowotworu zalicza się: długotrwałe stosowanie antykoncepcji hormonalnej, liczne ciąże czy karmienie piersią.

Rak szyjki macicy

Rak szyjki macicy jest nowotworem diagnozowanym w Polsce u około 2,2 tysiąca kobiet rocznie. Głównym czynnikiem zwiększającym ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy jest zakażenie onkogennym typem wirusa brodawczaka ludzkiego HPV (ang. human papilloma virus). Czynnikami ryzyka zachorowania na schorzenie są również czynniki genetyczne oraz palenie papierosów.
W Polsce uruchomiony został Program Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy, w ramach którego kobiety w wieku od 25 do 64 lat, które w ciągu ostatnich 3 lat nie miały wykonywanej cytologii, mogą takie badanie wykonać bezpłatnie.

Rak sromu

Rak sromu atakuje głównie kobiety, które ukończyły 60. rok życia. Nie jest częstym nowotworem – rocznie diagnozuje się go u około 350 kobiet w Polsce. To nowotwór, którego objawy często są ignorowane – pojawiający się świąd mylnie kojarzony jest z infekcją o podłożu bakteryjnym lub grzybiczym. Głównym czynnikiem odpowiedzialnym za rozwój choroby jest zakażenie onkogennym typem wirusa HPV. Pojawieniu się choroby sprzyjają przewlekłe stany zapalne sromu.

Rak pochwy

Rak pochwy to rzadki nowotwór złośliwy (ok. 70 nowych przypadków rocznie), najczęściej współwystępuje z rakiem szyjki macicy. Szczyt zachorowań notuje się w 6. i 7. dekadzie życia. Czynnikami rozwoju choroby jest zakażenie onkogennym typem wirusa HPV, wypadanie pochwy, palenie tytoniu, przewlekłe stany zapalne i choroby przenoszone drogą płciową.

Nowotwory ginekologiczne – objawy

Każda nieprawidłowość ze strony układu rodnego powinna być skonsultowana z lekarzem, ponieważ niekiedy z pozoru błahe symptomy mogą świadczyć o rozwoju groźnej choroby onkologicznej. Niepokoić powinny nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych (zbyt obfite, nieregularne miesiączki, krwiste upławy, krwawienie po stosunku płciowym czy w okresie pomenopauzalnym), świąd sromu, niegojące się ranki, plamy na sromie. Do lekarza należy się zwrócić w przypadku pojawienia się dolegliwości bólowych w podbrzuszu, w okolicach miednicy i części krzyżowej kręgosłupa. Z pomocy ginekologa trzeba korzystać w momencie powiększenia obwodu brzucha, pojawienia się nieuzasadnionego parcia na mocz.
Warto zaznaczyć że nowotwory ginekologiczne często rozwijają się przez lata, nie dając żadnych objawów. Dlatego ważna jest tzw. czujność onkologiczna, samoobserwacja oraz okresowe wizyty u lekarza i wykonywanie podstawowych badań kontrolnych: badania ginekologicznego, USG narządów rodnych, cytologii (najlepiej aby była to cytologia płynna LBC). Do działań profilaktycznych zalicza się również szczepienie przeciwko wirusowi HPV.

Nowotwory ginekologiczne – leczenie i rokowania

Leczenie oraz rokowanie nowotworów ginekologicznych zależy od lokalizacji zmiany, stopnia rozwoju choroby, typu histologicznego nowotworu, wieku i ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Do podstawowych metod leczenia należą: chirurgiczne usunięcie zmiany, chemioterapia oraz radioterapia. W terapii nowotworów ginekologicznych najlepsze rokowania dotyczą raka trzonu macicy.