Ziarniszczak jajnika jest rzadko występującą zmianą nowotworową, dającą często (pomimo złośliwego charakteru guza) pomyślne rokowania. Jakie są objawy ziarniszczaka jajnika i jak przebiega jego leczenie?
Spis treści:
- Ziarniszczak jajnika – co to jest?
- Ziarniszczak jajnika – rodzaje
- Ziarniszczak jajnika – objawy
- Ziarniszczak jajnika – diagnostyka
- Ziarniszczak jajnika – leczenie
- Ziarniszczak jajnika – rokowania
- Źródła
Ziarniszczak jajnika – co to jest?
Ziarniszczak jajnika (ang. granulosa cell tumor) to nowotwór o złośliwym charakterze, zwykle występujący jednostronnie (na jednym przydatku). Należy do grupy nowotworów nienabłonkowych, wywodzi się (podobnie jak np. otoczkowiak jajnika) ze sznurów płciowych i zrębu jajnika. Nie występuje często, bo stanowi zaledwie kilka procent wszystkich nowotworów złośliwych jajnika. Może osiągać znaczne rozmiary, nawet powyżej 15 cm.
Ziarniszczak jest litym guzem gonadalnym, czynnym hormonalnie. Wydziela estrogeny (estradiol) – żeńskie hormony płciowe. Schorzeniu nierzadko towarzyszy rozrost endometrium (często atypowy), notuje się również przypadki współwystępowania raka endometrium.
Ziarniszczak jajnika – rodzaje
Wyróżniamy dwa rodzaje ziarniszczaków jajnika:
- typ młodzieńczy (ang. juvenile granulosa cell tumor) – rozwija się bardzo rzadko, dotyka dziewcząt oraz młodych kobiet,
- typ dojrzały (ang. adult granulosa cell tumor) – atakuje kobiety głównie w wieku okołomenopauzalnym (około 50.-54. roku życia).
Ziarniszczak jajnika – objawy
Bardzo często ziarniszczak przez długi czas nie daje żadnych objawów. Po pewnym okresie u chorej mogą pojawić się nietypowe krwawienia z dróg rodnych (nieregularne, często obfite), wtórny brak miesiączki oraz problemy gastryczne, takie jak np. zaparcia czy wzdęcia. Najczęściej pierwszym sygnałem, że dzieje się coś niepokojącego w organizmie, jest ból brzucha.
Ziarniszczak jajnika – diagnostyka
Ziarniszczaka zwykle diagnozuje się podczas badania USG jamy brzusznej lub USG ginekologicznego. Nierzadko zostaje on wykryty w momencie, kiedy na wizytę lekarską zgłasza się pacjentka z ostrym bólem brzucha, który jest efektem skręcenia guza lub jego pęknięcia (dochodzi wówczas do krwotoku dootrzewnowego).
Ziarniszczak jajnika – leczenie
Po wykryciu zmiany w obrębie jajnika, lekarz kieruje pacjentkę na zabieg chirurgiczny, mający na celu usunięcie zmiany. Niekiedy specjalista decyduje o resekcji nie tylko guza, ale również jajnika, macicy oraz okolicznych węzłów chłonnych – dzieje się tak najczęściej w przypadku kobiet w wieku okołomenopauzalnym. U pacjentek w wieku rozrodczym z reguły przeprowadza się zabieg oszczędzający.
Wycięcie nowotworu daje możliwość rozpoznania histopatologicznego, określenia stopnia zaawansowania choroby oraz dalszego postępowania. Po zabiegu i otrzymaniu wyników badania patomorfologicznego, lekarz decyduje o ścieżce leczenia pacjentki – jeśli zmiana okaże się ziarniszczakiem jajnika, może zaoponować chorej wdrożenie np. chemioterapii i/lub radioterapii. Wybór optymalnej ścieżki terapii zależy również od wieku pacjentki oraz jej stanu ogólnego.
Ziarniszczak jajnika – rokowania
Ziarniszczak jajnika charakteryzuje się zwykle małą dynamiką choroby – najczęściej zmiana diagnozowana jest na wczesnym etapie rozwoju, schorzenie w III i IV stopniu zaawansowania występuje dość rzadko. To sprawia, że rokowania na ogół są pomyślne.
Jeśli schorzenie zostanie jednak wykryte późno, może dojść do pojawienia się przerzutów do narządów miednicy mniejszej, a w bardzo zaawansowanym stadium – do przerzutów odległych, np. płuc, wątroby czy kości.
Ziarniszczak wykazuje tendencję do nawrotów (często późnych), dlatego pacjentki po zakończonym leczeniu powinny być pod stałą opieka lekarską.
Źródła
- Rzepka Jakub (i in.), Retrospektywna analiza wyników leczenia ziarniszczaka jajnika, Ginekologia Polska, 2012, 83, 505-510.
- Grabiec Marek ( i in.), Aktualne poglądy dotyczące leczenia chorych z błoniakiem ziarnistym jajnika, Ginekologia Polska 2008, 79, 42-46.
- Gabrysiak-Kula Justyna, Czy ziarniszczak uniemożliwia zajście w ciążę? Jak go leczyć?, online: https://www.medme.pl/artykuly/ziarniszczak-rokowania-nawroty-przerzuty-jak-leczyc,88157.html, dostęp: 27.07.2023.
