Rozrodczak jajnika to nowotwór złośliwy, atakujący głównie młode kobiety. Jakie są jego objawy i na czym polega leczenie? Odpowiadamy.
Spis treści:
- Nowotwory jajnika
- Nowotwory zarodkowe (germinalne) jajnika
- Co to jest rozrodczak jajnika?
- Rozrodczak zarodkowy jajnika a rozrodczak jajnika
- Rozrodczak jajnika – objawy
- Diagnostyka rozrodczaka jajnika
- Rozrodczak jajnika – leczenie
- Źródła
Nowotwory jajnika
Nowotwór jajnika to schorzenie związane z nieprawidłowym wzrostem komórek nowotworowych, które wywodzą się z komórek jajnika. Nowotwory jajnika dzieli się na :
- nowotwory jajnika pochodzenia nabłonkowego (90% wszystkich nowotworów złośliwych jajnika),
- nowotwory jajnika nienabłonkowe – powstają z komórek rozrodczych (nowotwory germinalne, np. rozrodczak jajnika, potworniak, kosmówczak zarodkowy, rak zarodkowy) lub sznurów płciowych i ich komórek (guzy gonadalne, np. ziarniszczak, otoczkowiak).
Nowotwory zarodkowe (germinalne) jajnika
Jak wspomniano wcześniej, nowotwory zarodkowe (germinalne – ang. germ cell tumor, GCT) należą do nienabłonkowych nowotworów jajnika, powstających z komórek rozrodczych (biorących udział w wytwarzaniu komórki jajowej). Pojawiają się głównie u młodych kobiet i dziewcząt. Czynnikami ryzyka rozwoju tego typu nowotworu są:
- dysgenezja gonad z kariotypem 46 XY i genem SRY (ang. sex-determining region Y kodującym białko determinujące rozwój jądra),
- zespół braku wrażliwości na androgeny.
Co to jest rozrodczak jajnika?
Rozrodczak jajnika (łac. dysgerminoma) jest nowotworem złośliwym, zarodkowym, rozwijającym się z pierwotnych komórek płciowych. Należy do najczęstszych nowotworów germinalnych jajnika. Jest nowotoworem o dobrym rokowaniu. Zwykle pojawia się jednostronnie, choć bywają przypadki (8-15%) występowania obustronnego. Rozrodczak jajnika szybko rośnie, nacieka na sąsiadujące narządy. Daje też przerzuty odległe (głównie do węzłów chłonnych oraz płuc), ma tendencję do nawracania. Najczęściej atakuje kobiety w 2. i 3. dekadzie życia. Zwykle jest to guz o czystym utkaniu, postacie mieszane są rzadkie.
Co istotne, około 15-20% przypadków tego nowotworu wykrywanych jest podczas ciąży lub niedługo po porodzie.
Rozrodczak zarodkowy jajnika a rozrodczak jajnika
Rozrodczak zarodkowy jajnika (łac. gonadoblastoma) nie jest tym samym schorzeniem (mimo podobieństwa nazwy choroby), co rozrodczak jajnika. Ten pierwszy należy do rzadkich, ale łagodnych nowotworów jajnika, drugi ma charakter złośliwy.
Rozrodczak jajnika – objawy
Rozrodczak, podobnie jak inne nowotwory jajnika, jest chorobą, która zwykle długo nie daje żadnych symptomów, a jeśli się pojawiają – często przypisywane są innym jednostkom chorobowym. Do głównych objawów rozrodczaka należą upławy z pochwy, ból podczas wypróżniania, bóle podbrzusza, częstsze niż zwykle oddawanie moczu, nieregularne miesiączki oraz uczucie pełności w brzuchu. Część chorych kobiet obserwuje u siebie powiększenie obwodu brzucha, co ma związek z pojawieniem się płynu w jamie brzusznej. Niektóre z nich skarżą się na wzdęcia, nudności oraz wymioty.
Diagnostyka rozrodczaka jajnika
Każda kobieta, u której pojawiają się objawy, mogące świadczyć o rozwoju nowotworu jajnika, powinna zgłosić się do lekarza. Ponieważ rozrodczak często nie daje specyficznych objawów, nierzadko jest on wykrywany podczas rutynowej kontroli zdrowia, przeprowadzanej w gabinecie ginekologicznym. Po przeprowadzeniu badania fizykalnego oraz USG przezpochwowego, specjalista decyduje o dalszym postepowaniu. W przypadku podejrzenia nowotworu jajnika, kieruje pacjentkę na dalsze badania diagnostyczne, mające na celu określenie charakteru zmiany. Są to miedzy innymi:
- oznaczenie we krwi markerów nowotworowych – AFP, hCG, LDH, CA-125, PLAP (ang. placental alkaline phosphatase — zasadowa fosfataza łożyskowa, NSE (neuroswoista enolaza);
- tomografia komputerowa;
- rezonans magnetyczny.
Rozrodczak jajnika – leczenie
Leczenie rozrodczaka jajnika w pierwszej kolejności polega na jego chirurgicznym usunięciu (razem z jajnikiem i jajowodem). Operacja powinna zostać wykonana w wyspecjalizowanym ośrodku, który ma możliwość przeprowadzenia rzetelnej diagnostyki przedoperacyjnej oraz (po wycięciu guza) badania histopatologicznego.
Leczeniem uzupełniającym jest chemioterapia, rzadziej radioterapia.
Źródła
- Krajowy Rejestr Nowotworów, Nowotwór jajnika, typy morfologiczne, online: https://onkologia.org.pl/pl/nowotwor-jajnika-typy-morfologiczne, dostęp: 24.09.2023.
- Krajowy Rejestr Nowotworów, Nowotwór jajnika, czym jest, online: https://onkologia.org.pl/pl/nowotwor-jajnika-czym-jest, dostęp: 24.09.2023.
- Lecznica onkologiczna ONKOLMED, Nowotwory zarodkowe (germinalne) jajnika – charakterystyka i leczenie, online: https://onkolmed.pl/wpis/422,nowotwory-zarodkowe-germinalne-jajnika-charakterystyka-i-leczenie-1, dostęp: 24.09.2023.
- Wziątek Agnieszka (i in.), Nietypowy obraz kliniczny dysgerminoma. Analiza przypadku, Postępy Nauk medycznych, 2016; XXIX(12C): 31-35.
- Miedzińska-Maciejewska Magdalena, Bobkiewicz Piotr, Gawrychowski Krzysztof, Złośliwe guzy germinalne jajnika – charakterystyka grupy chorych i analiza wyników leczenia, Ginekologia Polska 2011, 82, 338-343.
- Miedzińska-Maciejewska Magdalena,Kubik Paweł, Bidziński Mariusz, Rola chemioterapii w leczeniu złośliwych nowotworów jajników wywodzących się z komórek rozrodczych, Onkologia w Praktyce Klinicznej, 2006, tom2, nr4, 165-170.
