Polip odbytu jest łagodną zmianą nowotworową, która może ulec zezłośliwieniu. Niestety bardzo często nie daje żadnych objawów, dlatego tak ważne są endoskopowe badania profilaktyczne, które pozwalają na jego wykrycie i usunięcie.
Spis treści:
- Polip odbytu – czy to rak?
- Polipy odbytu – podział
- Polip odbytu a hemoroidy
- Polip odbytu – przyczyny
- Polip odbytu – objawy
- Polipy odbytu – diagnostyka
- Polipy odbytu – usuwanie
- Domowe sposoby na polipy odbytu
- Źródła
Polip odbytu – czy to rak?
Polip odbytu to potoczna nazwa polipa odbytnicy (ang. rectal polyp) – końcowego odcinka jelita grubego. Jest to łagodna, uszypułowana, wolno rosnąca zmiana nowotworowa, osiągająca zwykle rozmiary do 1 cm (choć niejednokrotnie diagnozuje się również zmiany większe).
Czy polip odbytu to rak? Jak wspomniano wcześniej, jest to nowotwór o łagodnym charakterze, jednakże – co istotne – może ulec zezłośliwieniu. Trzeba wiedzieć, że wykrycie niebezpiecznej zmiany na wczesnym etapie rozwoju daje ogromną szansę na całkowite wyleczenie choroby. Dlatego tak ważne jest regularne wykonywanie badań kontrolnych (do których należy np. kolonoskopia), a w razie wykrycia zmiany – stosowanie się do zaleceń lekarza.
Sygnałami alarmowymi, które powinny skłaniać do natychmiastowego kontaktu ze specjalista są: niezamierzona utrata masy ciała, krew w stolcu, gorączka oraz ból brzucha o niewyjaśnionej przyczynie, niedokrwistość i zmiana rytmu wypróżnień.
Polip odbytu – podział
Polipy odbytu dzielimy na:
- polipy gruczolakorakowe – mają zdolność przekształcania się w nowotwory złośliwe;
- polipy hiperplastyczne – w porównaniu z polipami gruczolakorakowymi dużo rzadziej ulegają zezłośliwieniu, występują w postaci pojedynczej lub mnogiej;
- polipy hamartomatyczne – ich pojawienie się jest uwarunkowane genetycznie;
- polipy rzekome (pseudopolipy) – rozwijają się w przebiegu wrzodziejącego zapalenia jelit.
Polip odbytu a hemoroidy
Nie każda zmiana w obrębie odbytnicy jest polipem. Polipa należy różnicować np. z rakiem odbytu czy hemoroidami. Te ostatnie są dość powszechnym problemem – guzki krwawnicze to prawidłowe, naczyniowe struktury anatomiczne, znajdujące się w błonie podśluzowej w kanale odbytu; odpowiedzialne są za jego uszczelnienie. Z chorobą hemoroidalną mamy do czynienia w sytuacji pojawienia się stanu zapalnego guzków. Wówczas dochodzi do ich nadmiernego wypełnienia krwią, powiększenia się – taki stan wywołuje charakterystyczne objawy, podobne do tych, jakie dają większe polipy odbytu, będące uwypukleniami tkanki gruczołowej w jelicie grubym.
Polip odbytu – przyczyny
Nie do końca poznane są przyczyny polipów odbytu. Zakłada się, że mogą powstać w efekcie stanu zapalnego toczącego się w obrębie nabłonka wielowarstwowego płaskiego. Nierzadko towarzyszą chorobom przewlekłym, takim jak np. przetoka czy szczelina odbytu.
Występowanie polipów odbytu może być również uwarunkowane genetycznie – ryzyko pojawienia się zmiany rośnie u osób, u których w najbliższej rodzinie zostały potwierdzone przypadki polipów lub raka w obrębie jelita grubego. Tendencja do ich tworzenia rośnie z wiekiem. Zwykle zmiany pojawiają się u osób, które ukończyły 30. rok życia. Polip odbytu u dziecka jest zjawiskiem rzadkim.
Polip odbytu – objawy
Niewielkie polipy zwykle nie dają żadnych objawów i wykrywane są podczas badania proktoskopowego, które lekarz zleca z innego powodu. Duże zmiany (powyżej 1 cm) mogą wywoływać niespecyficzne symptomy, wiążące się z rozszczelnieniem kanału odbytu. Wówczas odczuwalne jest swędzenie, pieczenie oraz dyskomfort o różnym nasileniu (zależny od wielkości zmiany) w obrębie odbytu. W trakcie defekacji może dochodzić do uszkodzenia polipa, czego efektem bywa niewielkie krwawienie. Czasami obserwuje się uczucie parcia na stolec czy niepełnego wypróżnienia. Rzadko występuje ból – najczęściej pojawia się w sytuacji, kiedy polipowi towarzyszy szczelina odbytu, polip wypadnie poza kanał odbytnicy i zwieracz uciska jego szypułę lub dojdzie do niedokrwienia zmiany lub jej uwięźnięcia w kanale przetoki.
Polip odbytu – diagnostyka
Jak wspomniano wcześniej, polipy odbytu mogą wywoływać niewielkie krwawienia, które czasami prowadzą do niedokrwistości. Zdiagnozowanie anemii jest podstawą do przeprowadzenia badania kału na obecność krwi utajonej, czyli takiej, której nie widać w trakcie wypróżniania. Dodatni wynik testu może świadczyć o obecności polipa w jelicie grubym.
Polip zlokalizowany w odbytnicy zazwyczaj jest wyczuwalny w trakcie badania per rectum (badanie przez odbyt). Jednak najbardziej dokładnym badaniem dającym szansę na wykrycie nawet bardzo małych zmian w błonie śluzowej odbytnicy jest endoskopia dolnego odcinka przewodu pokarmowego.
W trakcie kolonoskopii możliwe jest usunięcie zmiany, która w dalszej kolejności przekazywana jest do zakładu patomorfologii i poddawana badaniu histopatologicznemu. Jego celem jest określenie, czy zmiana ma charakter łagodny, czy uległa zezłośliwieniu, a jeśli tak, to czy została usunięta w całości. W przypadku gdy część zmiany o charakterze złośliwym pozostała na ścianach jelita, konieczne jest podjęcie interwencji chirurgicznej – lekarz ustala zakres zabiegu, który może obejmować usunięcie fragmentu jelita oraz okolicznych węzłów chłonnych.
Polip odbytu – usuwanie
W przypadku leczenia chirurgicznego ważne jest, aby zabieg został przeprowadzony przez doświadczonego specjalistę, ponieważ uszkodzenie mięśnia zwieracza zewnętrznego odbytu powoduje nietrzymanie gazów i stolca. Przed przeprowadzeniem procedury pacjentowi podaje się znieczulenie miejscowe; czasami konieczne jest zastosowanie znieczulenia ogólnego.
Gojenie rany po usunięciu polipa trwa około dwóch, maksymalnie czterech tygodni. W tym czasie należy unikać wysiłku fizycznego, stosować lekkostrawną dietę i dbać o odpowiednią higienę odbytu. W razie potrzeby, lekarz zaleca przyjmowanie odpowiednich leków przeciwbólowych oraz przeciwzapalnych.
Domowe sposoby na polipy odbytu
Niestety w walce z polipami odbytu skuteczne jest jedynie leczenie chirurgiczne. Nie istnieją żadne domowe sposoby lub maści/kremy/czopki, które (jak w przypadku hemoroidów) mogą pomóc w pozbyciu się problemu.
Źródła
- Wroński Konrad, Bocian Roman, Chirurgiczne leczenie olbrzymiego polipa odbytu – opis przypadku i przegląd piśmiennictwa, Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne 2010; 2: 63–65.
- Ciesielski Przemysław (i in.), Uwięźnięcie polipa odbytu w przetoce odbytu – opis przypadku, Nowa Medycyna 4/2014, 138-140.
- Sarnecka Marta, Polipy odbytu – objawy, leczenie, usuwanie, online: https://wylecz.to/uklad-pokarmowy/polipy-odbytnicy/, dostęp: 13.11.2023.
