Wyniki licznych badań naukowych wykazują ścisły związek pomiędzy działaniem promieniowania UV a ryzykiem zachorowania na raka skóry, w tym groźnego czerniaka. Wynika z nich jednoznacznie, że intensywne korzystanie z kąpieli słonecznych lub łóżek/kabin w solarium jest czynnikiem rozwoju nowotworów złośliwych skóry.
Spis treści:
- Kto jest narażony na raka skóry?
- Promieniowanie UV – co to jest?
- Czy opalanie jest rakotwórcze? Działanie słońca
- Czy opalanie jest rakotwórcze? Solaria
- Źródła
Kto jest narażony na raka skóry?
Rak skóry stanowi około 8-10% wszystkich nowotworów złośliwych. Szczególnym rodzajem nowotworu złośliwego skóry jest czerniak. To bardzo niebezpieczna choroba zagrażająca nie tylko zdrowiu, ale i życiu. Najczęściej schorzenie pojawia się u ludzi w podeszłym wieku, jednak coraz częściej diagnozuje się je wśród osób, które nie ukończyły 30. roku życia.
Na rozwój tego nowotworu złośliwego najbardziej narażone są osoby, które często i intensywnie zażywają kąpieli słonecznych lub korzystają z solariów – ich skóra otrzymuje wysoką dawkę szkodliwego promieniowania UV, które w nadmiarze jest czynnikiem rakotwórczym.
Promieniowanie UV – co to jest?
Promieniowanie UV (promieniowanie ultrafioletowe) to promieniowanie elektromagnetyczne o długościach fali od 100 do 400 nm. Uwzględniając skutki jego działania na organizmy żywe, stosuje się następujący podział promieniowania UV:
- promieniowanie ultrafioletowe UVA,
- promieniowanie ultrafioletowe UVB,
- promieniowanie ultrafioletowe UVC.
W niewielkich ilościach promieniowanie UV sprzyja zdrowiu. Poprawia nastrój, stymuluje produkcję witaminy D3 w organizmie, łagodzi zmiany alergiczne, pomaga w leczeniu zmian łuszczycowych. Niestety w większych ilościach przyspiesza starzenie się skóry, uszkadza DNA komórek, co może skutkować mutacjami i uruchomieniem procesu nowotworzenia.
Czy opalanie jest rakotwórcze? Działanie słońca
Intensywne korzystanie z kąpieli słonecznych jest wyjątkowo niebezpieczne dla osób o jasnej karnacji (włosy blond lub rude, niebieskie oczy, skóra jasna/piegowata), ponieważ w szczególny sposób są one narażone na szkodliwe działanie promieni słonecznych. Wyjątkowej ochrony wymagają również dzieci – ich skóra jest cienka, delikatna i narażona na poparzenia słoneczne, a każdy taki incydent w dzieciństwie podwyższa ryzyko zachorowania na raka skóry w przyszłości.
Aby zminimalizować rakotwórczy wpływ promieniowania UV na skórę, najlepiej unikać kąpieli słonecznych pomiędzy godziną 10.00 a 15.00 – w tym czasie jego działanie jest najsilniejsze. Gdy przebywamy w terenie w słoneczne dni, należy regularnie używać kremu/pianki/olejku zapewniającego ochronę przeciwsłoneczną tj. z filtrem SPF/faktorem SPF – im wyższy, tym większa ochrona przed działaniem promieniowania UV (badania potwierdzają, że filtr przeciwsłoneczny zwiększa ochronę przed rakiem kolczystokomórkowym, rakiem podstawnokomórkowym i czerniakiem).
Przebywając na świeżym powietrzu (zwłaszcza w górach) trzeba pamiętać o skutecznej ochronie głowy (kapelusz, czapka z daszkiem) oraz oczu (dobrej jakości okulary słoneczne kupione u optyka, a nie na bazarze). Warto również zaopatrzyć się w koszulę z długimi rękawami oraz spodnie z długimi nogawkami.
Czy opalanie jest rakotwórcze? Solaria
Źródłem szkodliwego promieniowania UV jest nie tylko słońce, ale łóżka/kabiny opalające. Zakłada się, że każda sesja w solarium może zwiększać ryzyko rozwoju czerniaka o prawie 2%. O tym, jak szkodliwe dla naszego zdrowia są łóżka opalające świadczy fakt, że w 2009 roku Światowa Organizacja Zdrowia, WHO (ang. World Health Organization) oraz Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem, IARC (ang. International Agency for Research on Cancer), uznały je za bardziej szkodliwe dla zdrowia niż tytoń oraz azbest. Do tego, mimo istnienia obowiązujących regulacji dotyczących warunków technicznych, solaria niekiedy nie dysponują profesjonalnym sprzętem z ważnymi atestami, odpowiednią kalibracją, stosowanym zgodnie z zaleceniami producenta. W wielu krajach korzystanie z solariów jest dozwolone dla osób, które ukończyły 18. rok życia.
Źródła
- Krajowy Rejestr Nowotworów, Promieniowanie UV, dostęp: 17.03.2024.
- Igielska Beata, Nowotwory skóry to kwestia substancji chemicznych, a nie słońca?, dostęp: 18.03.2024.
- Wiercińska Magdalena, Raki skóry (nowotwory złośliwe skóry): przyczyny, objawy i leczenie, dostęp: 18.03.2024.
