Diagnostyka morfologiczna jest narzędziem, często niezbędnym w różnicowaniu chorób płuc. Właściwe pobranie materiału oraz interpretacja wyniku są podstawą skutecznego leczenia pacjenta. Badanie histopatologiczne w chorobach płuc odgrywa niebagatelną rolę, szczególnie w procesie wykrywania schorzeń nowotworowych w obszarze układu oddechowego.
Spis treści:
- Co to jest bronchoskopia?
- Co to jest badanie histopatologiczne?
- Badanie histopatologiczne w chorobach płuc
- Badanie histopatologiczne w chorobach płuc – pobranie materiału
- Źródła
Co to jest bronchoskopia?
Bronchoskopia to ceniona w świecie medycznym metoda diagnostyczna i lecznicza. Polega na wprowadzeniu specjalnego urządzenia (zwanego bronchoskopem) poprzez usta lub nos pacjenta do niżej położonych struktur układu oddechowego: oskrzeli oraz płuc. Dzięki procedurze lekarz ma możliwość między innymi:
- uzyskania widoku wnętrza dróg oddechowych i dokonania oceny ich kondycji,
- usunięcia ciała obcego, płynu czy śluzu zalegających w drogach oddechowych,
- przeprowadzenia płukania dróg oddechowych,
- rozszerzenia zwężonych, zablokowanych dróg oddechowych,
- przeprowadzenia radioterapii lub laseroterapii, metod stosowanych w leczeniu raka płuca,
- pobrania próbki tkanki płucnej do badania (badanie histopatologiczne w chorobach płuc) lub pobrania materiału do analizy cytologicznej (cytologia układu oddechowego).
Co to jest badanie histopatologiczne?
Badanie histopatologiczne to ocena mikroskopowa pobranego fragmentu tkanki, którą przeprowadza lekarz histopatolog. Jeśli próbka jest reprezentatywna dla zmiany, wynik jednoznacznie wyklucza bądź potwierdza chorobę nowotworową. Badanie histopatologiczne daje również szansę na określenie rodzaju oraz stopnia złośliwości schorzenia.
Badanie histopatologiczne w chorobach płuc
Pobranie materiału z dróg oddechowych do badania histopatologicznego pozwala na diagnostykę pod kątem zmian nowotworowych, głównie raka płuc. Umożliwia takżeustalenie jego typu. Występuje: niedrobnokomórkowy rak płuca, NDRP (stanowiący większość, bo około 80% przypadków raka płuca) lub drobnokomórkowy rak płuca, DRP. Pobrane próbki mogą zostać również przekazane do badań molekularnych oraz histochemicznych.
W badaniu mikroskopowym specjalista dokonuje oceny wyglądu nabłonka oraz rodzaju rozrostu komórek – zjawisko to może być związane nie tylko z rozwojem nowotworu, ale również przewlekłym stanem zapalnym, wywołanym np. poprzez palenie papierosów. Wyróżniamy:
- dysplazję małego stopnia – zwykle jest ona odwracalna, komórki regenerują się,
- dysplazję średniego stopnia – może prowadzić do rozwoju raka,
- dysplazję dużego stopnia – często prowadzi do rozwoju nowotworu złośliwego.
Badanie histopatologiczne w chorobach płuc – pobranie materiału
Pozyskanie wycinków do badania histopatologicznego bardzo często odbywa się drogą opisanej wcześniej bronchoskopii. Tym sposobem można pobrać niewielki fragment miąższu płuc lub dokonać biopsji węzła chłonnego przez ścianę oskrzeli.
Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa przezoskrzelowa płuca (ang. transbronchial fine needle aspiration biopsy – TBNA) ma zastosowanie głównie w diagnozowaniu schorzeń oskrzeli oraz otaczającego płuca miąższu. Wycinki, które następnie poddawane są ocenie histopatologicznej, można pobrać przy pomocy biopsji gruboigłowej przez ścianę klatki piersiowej. Metoda ta ma zastosowanie głównie w przypadku guzów umiejscowionych obwodowo (których nie da się zdiagnozować podczas bronchoskopii), w opłucnej, a także w ścianach klatki piersiowej.
Kolejną metodą pobierania materiału do badania histopatologicznego w chorobach płuc jest biopsja przezskórna opłucnej. Tę metodę stosuje się w przypadku pojawienia się płynu lub w diagnostyce zmian w opłucnej.
Niekiedy lekarze decydują się na przeprowadzenie mediastinoskopii lub mediastinotomii przymostkowej. Oba zabiegi maja na celu pobranie wycinków z węzłów chłonnych śródpiersia i wycinków ze zmiany zlokalizowanej w śródpiersiu. Procedury przeprowadzane są w znieczuleniu ogólnym. W przypadku mediastinoskopii lekarz robi niewielkie nacięcie w dolnej części szyi pacjenta, a następnie wprowadza specjalną, małą rurkę za mostek, przez którą (przy pomocy specjalnych narzędzi) pobiera próbkę. W przypadku mediastinotomii specjalista otwiera klatkę piersiową, przecinając żebra lub mostek.
W sytuacji gdy niemożliwe jest pobranie próbek do badań histopatologicznych powyższymi metodami lub nie dają one jednoznacznego rozpoznania, u pacjenta przeprowadza się biopsję torakoskopową lub biopsję otwartą płuca. W przypadku obu zabiegów choremu podaje się znieczulenie ogólne. Podczas torakoskopii do jamy klatki piersiowej poprzez klatkę piersiową wprowadza się endoskop – przy pomocy specjalnych narzędzi pobierane są wycinki. W trakcie otwartej biopsji płuca chirurg nacina ścianę klatki piersiowej i pobiera fragment tkanki z płuca do badania histopatologicznego.
Źródła
- Langfort Renata, Diagnostyka morfologiczna w chorobach płuc. Rodzaje materiałów I zasady przygotowania do badania histopatologicznego, Polish Journal of Pathology Supplement, 2010; 1 (SUPLEMENT 1): 1-12.
- Chciałowski Andrzej, Rola bronchoskopii we współczesnej pneumonologii, Medycyna po Dyplomie, VOL19/NR1/styczeń 2010, 70-79.
- Langfort Renata, Patomorfologia w raku płuca, online: https://www.zwrotnikraka.pl/patomorfologia-w-raku-pluca/, dostęp: 22.07.2023
