Wypadanie włosów przy chemioterapii

Większość leków stosowanych w trakcie chemioterapii powoduje wypadanie włosów. Jest to naturalny i na szczęście odwracalny proces – po zakończonym leczeniu włosy zwykle zaczynają odrastać.

Spis treści:

1. Czym jest chemioterapia?
2. Wypadanie włosów przy chemioterapii
3. Dlaczego włosy wypadają przy chemioterapii?
4. Jak powstrzymać wypadanie włosów po chemioterapii?
5. Co na wypadanie włosów po chemioterapii?
6. Jak dbać o włosy i skórę głowy podczas chemioterapii?
7. Wypadanie włosów po chemioterapii – czy peruka jest refundowana?
8. Źródła

Czym jest chemioterapia?

Chemioterapia jest jednym ze sposobów leczenia różnego rodzaju schorzeń. W przypadku nowotworów złośliwych polega na podaniu choremu głównie leków cytostatycznych. Hamują one namnażanie się komórek nie tylko nowotworowych, ale niestety również komórek zdrowych. Podanie leków chemioterapeutycznych wiąże się z wystąpieniem skutków ubocznych, do których należą miedzy innymi:

• problemy dermatologiczne: wysypka, zaczerwienie, suchość, swędzenie skóry,
• odczyny śluzówkowe: zakażenie grzybicze jamy ustnej,
• gorączka, dreszcze,
• zapalenie żył,
• dolegliwości ze strony układu pokarmowego: nudności, wymioty, biegunki, metaliczny posmak w ustach itp.,
• objawy ze strony układu nerwowego: zawroty głowy, drętwienie rąk i stóp, szumy uszne itp.,
• częste infekcje,
• zaburzenia hematologiczne: niedokrwistość, małopłytkowość,
• wypadanie włosów.

Wypadanie włosów przy chemioterapii

Utrata owłosienia jest jednym ze skutków ubocznych chemioterapii systemowej – objaw ten dotyczy większości pacjentów, którzy są poddani tego rodzaju leczeniu. Wypadanie włosów podczas chemioterapii bywa dla pacjenta (zwłaszcza kobiet) silnym przeżyciem emocjonalnym. Na szczęście proces łysienia jest zwykle odwracalny – po zakończonej terapii (najczęściej w okresie kilku miesięcy) włosy zaczynają odrastać. Początkowo mogą mieć inny kolor i teksturę od tych poprzednich.
Włosy wypadają masowo lub stopniowo. Proces ten może objąć nie tylko głowę, ale również inne części ciała, gdzie znajduje się owłosienie: wypadać mogą włoski pod pachami, na rękach, nogach, włosy łonowe, brwi czy rzęsy. Wiele osób przed podjęciem leczenia decyduje się na obcięcie włosów na bardzo krótkie lub nawet ogolenie głowy, zanim włosy zaczną całkowicie wypadać.

Dlaczego włosy wypadają przy chemioterapii?

Cytostatyki stosowane w leczeniu chorób onkologicznych niszczą szybko dzielące się komórki – nie tylko komórki nowotworowe, ale również, między innymi, komórki układu pokarmowego, naskórka czy szpiku kostnego. Chemioterapia niszczy również mieszki włosowe – zdecydowana większość komórek macierzy włosów znajduje się bowiem w ciągłej fazie podziału. Podane pacjentowi cytostatyki powodują oddzielanie się włosów od cebulek, proces ten rozpoczyna się w czasie 1-3 tygodni po podaniu leku. Intensywność wypadania włosów zależy głównie od:

• rodzaju podanego leku,
• dawki leku,
• indywidualnej predyspozycji chorego.

Przed rozpoczęciem chemioterapii warto porozmawiać na ten temat z lekarzem i zapytać, czy podane środki spowodują wypadnięcie wszystkich włosów, czy tylko ich przerzedzenie – nie wszystkie cytostatyki spowodują całkowite wyłysienie.

Jak powstrzymać wypadanie włosów po chemioterapii?

Tak naprawdę nie ma stuprocentowej metody powstrzymania wypadania włosów po chemioterapii. Nierzadko pewne efekty może przynieść tzw. hipotermia skóry głowy – schłodzenie skóry głowy powoduje, że czasowo przepływ krwi w cebulkach włosowych zmniejsza się, czego skutkiem jest dotarcie w tę okolicę mniejszej ilości leku. Pacjentom przed podaniem cytostatyków zakłada się specjalny czepek chłodzący, który zdejmowany jest jakiś czas po zakończeniu aplikowania leku. Przed rozpoczęciem leczenia warto porozmawiać z lekarzem nie tylko na temat skuteczności hipotermii, ale również skutków ubocznych, które mogą się wiązać z jej zastosowaniem (np. bóle głowy, szyi, barku).

Co na wypadanie włosów po chemioterapii?

Oprócz hipotermii skóry głowy, pacjenci czasami stosują specjalne opaski uciskowe, jednak skuteczność tej metody nie jest potwierdzona. Niektórzy z nich decydują się również na korzystanie ze specjalnych kosmetyków, dedykowanych problemowi wypadania włosów po chemioterapii. Stosowanie minoksydylu (leku używanego w leczeniu łysienia) nie hamuje procesu wypadania włosów, ale może przyspieszyć ich ponowny wzrost.

Jak dbać o włosy i skórę głowy podczas chemioterapii?

W trakcie chemioterapii pacjent powinien w sposób szczególny dbać o włosy i skórę głowy. Do czesania należy używać szczotki z miękkiego włosia lub grzebienia o szerokich zębach. Nie zaleca się farbowania włosów, robienia trwałej ondulacji, używania lokówek czy prostownic. Wychodząc na dwór w słoneczny dzień trzeba osłonić głowę skóry peruką lub chustą/czapką. Nie wolno zapomnieć o użyciu kremu z filtrem SPF. Głowa wymaga również specjalnego zabezpieczenia przed zimnem.

Wypadanie włosów po chemioterapii – czy peruka jest refundowana?

Część osób (zwłaszcza kobiet) w trakcie chemioterapii decyduje się na zakup peruki. To dobry pomysł, ponieważ często poprawia ona samopoczucie, wspiera poczucie własnej wartości. Czy peruka jest refundowana? Tak – NFZ refunduje zakup peruki medycznej na podstawie obowiązujących limitów (potrzebne jest zlecenie wystawione przez lekarza onkologa).

Źródła

1. Łyskawa Wojciech, Chemioterapia w leczeniu choroby nowotworowej i jej neurotoksyczność, Anestezjologia i Ratownictwo 2009; 3: 80-87.
2. Gośliński Jarosław, Włosy po chemioterapii – pielęgnacja i porady, dostęp: 18.05.2024.
3. Praca pod redakcją dr n. med. Ewy Chmielowskiej, Daj sobie szansę! Nie bój się chemioterapii!, Stowarzyszenie Walki z Rakiem Płuca oddział Szczecin, dostęp 18.05.2025.
4. American Cancer Society, Co robić na wypadek wypadania włosów, dostęp: 18.05.2024.