Badanie histopatologiczne jest fundamentalnym elementem diagnostycznym w procesie rozpoznania chorób o podłożu nowotworowym. Przeprowadza je lekarz patomorfolog, analizując pobrany od pacjenta materiał tkankowy. Bywa, że tego rodzaju procedura jest wykonywana podczas zabiegu operacyjnego. Co to jest badanie śródoperacyjne?
Spis treści:
Badanie histopatologiczne
Badanie histopatologiczne to mikroskopowa ocena pobranego wcześniej fragmentu tkanki. Charakteryzuje się wysokim stopniem skuteczności – jeśli próbka materiału jest reprezentatywna dla zmiany, wynik potwierdza lub wyklucza schorzenie nowotworowe. Badanie pozwala również określić między innymi: postać histologiczną zmiany, narząd z którego wywodzi się nowotwór i stopień jego złośliwości. Dzięki tym informacjom lekarz jest w stanie zaplanować optymalną ścieżkę leczenia chorego. Więcej na temat tego rodzaju badania diagnostycznego można przeczytać w artykule tutaj: co to jest badanie histopatologiczne?
Co to jest badanie śródoperacyjne?
Badanie śródoperacyjne (tzw. Intra) to bardzo ważna procedura, przeprowadzana w trakcie trwającego zabiegu operacyjnego. Polega na mikroskopowej analizie wycinka ze zmiany lub ocenie makroskopowej materiału tkankowego pacjenta. Decyzję o jego wykonaniu podejmuje lekarz, który w trakcie zabiegu zauważa zmianę, wymagającą szybkiego rozpoznania. Jego wynik stanowi fundament do podjęcia kluczowych decyzji, wiążących się z dalszym przebiegiem operacji. Należy pamiętać, że badanie śródoperacyjne nie ma na celu ustalenie rodzaju zmiany, a jedynie jej charakter. Jeśli okaże się ona łagodna, pacjent z dużym prawdopodobieństwem uniknie rozległej operacji, jeśli natomiast badanie wykaże złośliwy charakter nowotworu, operacja zostaje rozszerzona (lekarz decyduje o wycięciu całej zmiany). Bywa, że badanie śródoperacyjne nie pozwala jednoznacznie określić charakteru nowotworu – wówczas niezbędne staje się przełożenie operacji na czas późniejszy.
Badanie wymaga dużej wiedzy i doświadczenia lekarza patomorfologa. Wiąże się nie tylko z koniecznością podejmowania szybkiej decyzji (cała procedura musi być przeprowadzona w stosunkowo krótkim czasie przy pomocy specjalistycznego sprzętu), ale również z ogromną presją odpowiedzialności.
Badanie śródoperacyjne – etapy
Badanie śródoperacyjne jest procedurą, w której niezwykle istotną rolę odgrywa czas. Kluczowa jest tutaj współpraca pomiędzy chirurgiem przeprowadzającym operację, a doświadczonym patomorfologiem.
Skoro już wiemy, co to jest badanie śródoperacyjne, warto również mieć świadomość, z jakich etapów się składa. Oto one:
- Pobranie reprezentatywnych wycinków ze zmiany u operowanego pacjenta.
- Niezwłoczne przekazanie materiału do laboratorium patomorfologicznego. Materiał nie jest umieszczany w żadnym specjalnym utrwalaczu, jak to ma miejsce w przypadku typowego badania histopatologicznego.
- Badanie makroskopowe i pobranie reprezentatywnego wycinka do badania mikroskopowego (lub w uzasadnionych przypadkach zakończenie badania na ocenie makroskopowej).
- Zamrożenie wycinka w kriostacie (temperatura mrożenia powinna być niższa niż -20 °C).
- Skrawanie zamrożonego materiału na bardzo cienkie skrawki i tworzenie preparatu mikroskopowego.
- Barwienie w przyspieszonej procedurze preparatu hematoksyliną i eozyną.
- Badanie histopatologiczne, przeprowadzane przez lekarza patomorfologa, którego celem jest postawienie wstępnej diagnozy patomorfologicznej (określenie charakteru zmiany: potwierdzenie lub wykluczenie złośliwości).
- Niezwłoczne przekazanie wyniku badania lekarzowi przeprowadzającemu operację.
Źródła:
- Renata Langfort, Znaczenie badania śródoperacyjnego w diagnostyce zmian w płucach i ocenie marginesu chirurgicznego oskrzela, Kardiochirurgia i Torakochirurgia Polska 2007; 4 (3): 267–272.
- Dariusz Lange, Intra, czyli badanie śródoperacyjne, online: https://dariuszlange.pl/intra-czyli-badanie-srodoperacyjne, dostęp: 26.02.2023.
- Prof. dr hab. med. Nasierowska-Guttmejer Anna, Badanie śródoperacyjne – korzyści i ograniczenia, online: https://podyplomie.pl/onkologia/22184,badanie-srodoperacyjne-korzysci-i-ograniczenia, dostęp: 26.02.2023.
