Biopsja mammotomiczna to krótki zabieg, którego celem jest pobranie materiału biologicznego z piersi do badania patomorfologicznego. Procedura nie wymaga szczególnych przygotowań i jest bezpieczna dla pacjentki. Jakie są wskazania do przeprowadzenia biopsji mammotomicznej? Dowiedz się, jak przebiega mammotomia i czy jest refundowana przez NFZ.
Spis treści:
- Biopsja mammotomiczna – co to jest mammotomia?
- Biopsja mammotomiczna – wskazania
- Biopsja mammotomiczna – przygotowania do zabiegu
- Biopsja mammotomiczna – przebieg
- Biopsja mammotomiczna a znacznik piersi
- Biopsja mammotomiczna – zalecenia po zabiegu
- Biopsja mammotomiczna – powikłania
- Biopsja mammotomiczna na NFZ
- Źródła
Biopsja mammotomiczna – co to jest mammotomia?
Biopsja mammotomiczna (ang. Vacuum Assisted Biopsy VAB), zwana inaczej mammotomią, to małoinwazyjna, nowoczesna i bardzo precyzyjna metoda diagnozowania i leczenia zmian w piersiach. Umożliwia pobieranie materiału tkankowego z gruczołów piersiowych, który w dalszej kolejności przekazywany jest do badania histopatologicznego (badanie pod mikroskopem). Decyzję o przeprowadzeniu zabiegu podejmuje lekarz na podstawie badania palpacyjnego, uzupełnionego procedurą USG i/lub mammografią.
Biopsja mammotomiczna przeprowadzana jest za pomocą urządzenia zwanego mammotomem. Jest on wyposażony w igłę biopsyjną o długości około 3 mm i system próżniowy. Dzięki zaimplementowanemu mechanizmowy rotacyjnemu, istnieje możliwość pobrania kilku próbek materiału tkankowego w trakcie jednego nakłucia. W przypadku zmiany o średnicy nie większej niż 2 cm, istnieje możliwość całkowitego jej usunięcia wraz z bezpiecznym marginesem tkanek – to dlatego mammotomia określana jest nie tylko jako procedura diagnostyczna, ale również jako zabieg leczniczy.
Biopsja mammotomiczna – wskazania
Wskazaniem do przeprowadzenia biopsji mammotomicznej jest wykryta w trakcie badań obrazowych (USG i/lub mammografii) zmiana, co do której charakteru lekarz nie ma pewności i w związku z tym powinna zostać poddana badaniu histopatologicznemu.
Mammotomia przeprowadzana jest również w przypadku zdiagnozowanych gruczolakowłókniaków.
Biopsja mammotomiczna – przygotowania do zabiegu
W trakcie wizyty poprzedzającej biopsję mammotomiczną oraz w dniu zabiegu należy poinformować lekarza o:
- ewentualnych uczuleniach na środki znieczulające,
- skłonnościach do krwawień,
- wszystkich przyjmowanych lekach (ze szczególnym uwzględnieniem środków przeciwkrzepliwych oraz przeciwpłytkowych),
- chorobach przewlekłych (np. cukrzyca),
- zapaleniu wątroby,
- zakażeniu wirusem HIV,
- ciąży.
Przeciwwskazaniami do przeprowadzenia mammotomii są infekcje skórne z obrębie piersi. Biopsja mammotomiczna nie wymaga szczególnych przygotowań. W dniu zabiegu warto mieć ze sobą wyniki poprzednich badań obrazowych piersi.
Biopsja mammotomiczna – przebieg
Zanim lekarz przystąpi do przeprowadzenia biopsji mammotomicznej piersi, pacjentka proszona jest o rozebranie się od pasa w górę i położenie na specjalnym stole zabiegowym. Następnie specjalista odkaża skórę piersi, z której ma być pobrany wycinek oraz stosuje znieczulenie miejscowe. W dalszej kolejności nacina skórę (nacięcie wynosi około 3-5 mm) i pod kontrolą USG (najczęściej) lub mammografii przystępuje do procedury biopsji mammotomicznej.
Lekarz wprowadza do piersi igłę biopsyjną i przy pomocy wytwarzanego przez urządzenie podciśnienia zasysa do niej materiał tkankowy, który odprowadzany jest do specjalnego pojemnika. Osoba przeprowadzająca zabieg ma możliwość obracania igłą biopsyjną, lokując ją w inne miejsce – taka procedura umożliwia pobranie nowej próbki tkanki bez konieczności ponownego nakłuwania gruczołu piersiowego.
Po zabiegu na pierś nakłada się sterylny opatrunek uciskający oraz kompres chłodzący. Zwykle nie ma konieczności zakładania szwów.
Ile trwa mammotomia? Zazwyczaj nie dłużej niż 20-30 minut. Czas, w którym lekarz przeprowadza zabieg uzależniony jest w dużej mierze od położenia oraz wielkości zmiany.
Biopsja mammotomiczna a znacznik piersi
Bywa, że w miejscu, z którego pobrany został materiał do badania histopatologicznego, lekarz umieszcza tzw. znacznik. Jest to tytanowy klips o wielkości do 3 mm, który pomaga w przyszłości bezbłędnie zlokalizować pierwotne położenie zmiany, która została pobrana w całości. Znacznik jest niewyczuwalny, całkowicie bezpieczny dla pacjentki, nie trzeba go usuwać.
Biopsja mammotomiczna – zalecenia po zabiegu
Po zakończonym zabiegu nie ma konieczności pozostania w szpitalu – do domu można powrócić tego samego dnia, w którym została przeprowadzona mammotomia. Do 2-3 godzin od zakończenia badania nie należy prowadzić samochodu z uwagi na fakt, że podane wcześniej znieczulenie może wydłużać czas reakcji.
Podczas wypisu ze szpitala pacjentka zostaje poinformowana o dalszym postępowaniu, między innymi o tym, kiedy należy ściągnąć/wymienić opatrunek. Do 2-3 dni po mammotomii należy unikać nadmiernej aktywności fizycznej oraz przebywania w saunie.
Biopsja mammotomiczna – powikłania
Przeprowadzenie biopsji mammotomicznej wiąże się z ryzykiem powstania siniaka/krwiaka oraz pojawienia się niewielkiego bólu w miejscu wkłucia igły. Powikłania te zwykle nie wymagają interwencji medycznej.
Niezwykle rzadko dochodzi do zakażenia miejscowego – gdy po zabiegu pierś staje się czerwona, bolesna i ciepła, należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem prowadzącym. Kontaktu ze specjalistą wymaga również sytuacja, gdy pojawia się późne krwawienie z rany.
Wyjątkowo rzadko podczas mammotomii dochodzi do przebicia jamy opłucnej.
Niektóre kobiety mają obawę, że biopsja mammotomiczna deformuje piersi. Nie jest to jednak prawdą. Po zabiegu na skórze powstaje jedynie mała blizna o rozmiarze maksymalnie 5 mm, a kształt gruczołów piersiowych pozostaje bez zmian.
Biopsja mammotomiczna na NFZ
Czy jest możliwość przeprowadzenia biopsji mammotomicznej na NFZ? Tak, badanie można wykonać bezpłatnie na podstawie skierowania od lekarza. Zabieg przeprowadzany jest również w prywatnych placówkach medycznych.
Źródła:
- Łuczyńska Elżbieta, Zastosowanie biopsji mammotomicznej pod kontrolą USG do weryfikacji zmian w piersiach, Nowotwory Journal of Oncology 2008, 58(1). 33-40.
- Szram Norbert, Biopsja mammotomiczna (VABB) pod kontrolą USG, online: https://onkologia.szczecin.pl/aktualnosci/biopsja-mammotomiczna-vabb-pod-kontrola-usg, dostęp: 22.05.2023.
