Tłuszczak to łagodny nowotwór, którego przyczyny powstania nie są do końca poznane. Kiedy osiąga duże rozmiary, może wywoływać dolegliwości bólowe. Wówczas wskazane jest jego chirurgiczne usunięcie. Leczenie tłuszczaka zalecane jest również w sytuacji, kiedy stanowi problem estetyczny.

Spis treści:
- Co to jest tłuszczak?
- Rodzaje tłuszczaków
- Jak wygląda tłuszczak?
- Tłuszczak – przyczyny powstawania
- Tłuszczak – diagnostyka
- Tłuszczak – leczenie
- Źródła
Co to jest tłuszczak?
Tłuszczak (łac./ang. lipoma) jest łagodnym, rosnącym powoli nowotworem tkanki podskórnej. Wywodzi się z dojrzałej tkanki tłuszczowej – komórki tłuszczowe (adipocydy) otoczone są torebką łącznotkankową. Sugeruje się, że tłuszczaki pojawiają się u około 1% populacji i stanowią około 5% wszystkich guzów łagodnych w organizmie. Zwykle rozwijają się u osób pomiędzy 40 a 60 rokiem życia, najczęściej u tych, które mają problemy z nadmierną masą ciała. Tłuszczak nie boli, może jednak uciskać okoliczne tkanki wywołując dolegliwości.
Rodzaje tłuszczaków
Wyróżniamy kilka rodzajów tłuszczaków:
- lipoma – słabo unaczyniony, utworzony z komórek tkanki tłuszczowej żółtej;
- angiolipoma (naczyniakotłuszczak) – w obrazie mikroskopowym bogato unaczyniony,
- lipoblastoma –typowy dla wieku niemowlęcego i dziecięcego;
- myolipoma (mięśniakotłuszczak) – zbudowany z tkanki mięśniowej oraz tkanki tłuszczowej żółtej;
- myelolipoma – utworzony z komórek szpiku kostnego oraz tkanki tłuszczowej żółtej;
- zimowiak – powstaje z tkanki tłuszczowej brunatnej, która występuje u niemowląt;
- tłuszczak wielopostaciowy – słabo unaczyniony, utworzony z komórek wrzecionowatych.
Jak wygląda tłuszczak?
Tłuszczak może pojawić się w każdej części ciała, jednak najczęściej występuje na plecach, kończynach górnych, karku, szyi i pod pachami. Rzadziej pojawia się na twarzy, piersiach czy w obrębie narządów wewnętrznych (np. na nerce czy wątrobie).
Tłuszczak wygląda jak owalny/okrągły, podskórny, miękki i sprężysty guz. Jest dobrze odgraniczony od sąsiadujących tkanek, łatwo przesuwa się pod skórą, nie wywołując lokalnych zmian w jej obrębie (np. zaczerwienienia, obrzęku). Osiąga rozmiary od kilku do kilkunastu centymetrów. Tłuszczaki często mają postać pojedynczych zmian, ale rozwijają się również w formie mnogiej.
Tłuszczak – przyczyny powstawania
Nie są dokładnie znane przyczyny rozwoju tłuszczaków. Zakłada się, że postawaniu zmian sprzyja nadwaga/otyłość oraz hiperlipidemia (zaburzenia poziomu frakcji cholesterolu i trójglicerydów w osoczu krwi). Zauważono, że tłuszczaki mogą pojawiać się w miejscach na ciele, w których w przeszłości doszło do silniejszych urazów. Niektóre schorzenia (np. choroba Madelunga, choroba Dercuma, zespół Cowdena, zespół Gardnera) oraz długotrwałe stosowanie leków steroidowych mogą wpływać na rozwój zmian. Za ich występowanie mogą odpowiadać również predyspozycje genetyczne związane z przypadkami nowotworów w najbliższej rodzinie.
Tłuszczak – diagnostyka
Osoby, u których pojawiają się wyczuwalne pod skórą zmiany, powinny natychmiast zgłosić się do lekarza. Rozpoznanie tłuszczaka najczęściej nie jest trudne – po przeprowadzeniu badania fizykalnego, specjalista zwykle zleca wykonanie badań obrazowych (USG, tomografii komputerowej, rezonansu magnetycznego) oraz biopsji zmiany. Tłuszczaki bywają mylone z kaszakami czy włókniakami, dlatego ważna jest diagnostyka różnicowa. Potwierdzenie charakteru zmiany uzyskuje się dzięki badaniu histopatologicznemu materiału uzyskanego w trakcie biopsji lub zabiegu chirurgicznego.
Tłuszczak – leczenie
Leczenie tłuszczaka zwykle nie jest konieczne. Decyzję o jego chirurgicznym usunięciu lekarz może podjąć w momencie, kiedy zmiana uciska okoliczne tkanki wywołując dolegliwości (ból, ograniczenie ruchomości) lub stanowi problem estetyczny dla chorego. Procedura polega na usunięciu zmiany wraz z torebką łączotkankową. Po jej zakończeniu lekarz zakłada szwy, a uzyskany materiał poddawany jest badaniu histopatologicznemu.
Inna metoda usuwania tłuszczaka polega ostrzykiwaniu zmiany steroidami – dzięki temu tkanka w jej wnętrzu zanika. Zaletą tej metody jest brak nacięcia skóry, zakładania szwów, a wadą – niemożność usunięcia torebki łącznotkankowej (co może spowodować odrośnięcie tłuszczaka) oraz brak materiału do ważnego badania histopatologicznego potwierdzającego ostatecznie charakter zmiany.
Kolejna metoda usuwania tłuszczaka, liposukcja, polega na nacięciu skóry oraz odessaniu wnętrza tłuszczaka specjalną sondą. Następnie lekarz kleszczykami usuwa torebkę łączotkankową. W przeciwieństwie do zabiegu chirurgicznego, liposukcja nie pozostawia blizn.
Źródła:
- Polak Kamila, Stanek-Misiąg Ewa, Tłuszczak – przyczyny, wygląd, miejsca występowania, dostęp: 18.01.2025.
- Diagnostyka, Tłuszczak – charakterystyka, rodzaje, leczenie, dostęp: 18.01.2025.
- Wroński Konrad, Tenderenda Michał, Chirurgiczne leczenie olbrzymiego tłuszczaka piersi – opis przypadku i przegląd piśmiennictwa, Nowa Medycyna 2/2012, 30-31.